MEDLİNE TÜP BEBEK MERKEZİ ADANA

Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda yerleşmiş, içi sıvı dolu keselerdir. Normalde kadınlarda iki tane yumurtalık bulunur. Bunlar yumurta üreten ve bunları salan organlardır. Ayrıca östrojen ve progesteron gibi kadınlık hormonlarını da salgılarlar.

Yumurtalık kistleri çok sık görülür ve genellikle iki çeşittir: fonksiyonel ve anormal. Fonksiyonel kistler, yumurtalığın normal fonksiyonu gereği gelişir. Genellikle anormal kistlerden daha küçük olup tedaviye gerek kalmaksızın kendiliğinden geçerler.

Nasıl Oluşurlar?

En sık görülen fonksiyonel kistler foliküler ve korpus luteum kistleridir.

• Foliküler kist, yumurtayı büyüten folikülün büyüyerek içinin sıvı dolması ile oluşur.
• Korpus luteum kisti, folikülden yumurta atıldıktan sonra oluşur. Hamilelik olmazsa korpus luteum kaybolur. Ancak bazen bu yapı büyüyerek içinde sıvı ya da kan dolu şekilde kalabilir.

En sık görülen anormal kistler dermoid kistlerdir. Bu kistler yapıları itibarıyla deriye benzer ve içlerinde kemik, kıl ve kıkırdak parçaları bulunabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Yumurtalık kistleri genelde belirti vermezler. Belirti verdiklerinde şunlar olabilir:

• Karın ağrısı ve hazımsızlık
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Adet düzensizlikleri (örneğin adet görememe, aşırı veya ağrılı adet)
• Karın alt boşluğunda sert, ağrısız şişkinlik hissi
• Karın veya pelviste baskı ya da dolgunluk hissi
• Bağırsak ve mesane düzeninde bozulma
• Yüzde ve vücutta kıllanma artışı

Nasıl Tanı Konur?

Aşağıdaki yöntemler ile tanı konur:

• Tıbbi hikaye
• Fizik muayene
• Ultrasonografik inceleme
• Abdominal BT (Bilgisayarlı Tomografi)
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)
• İdrar yolları filmi

Kist tanısı zor olabilir; çünkü muayenede hissedilen kitle dolu bir bağırsak ya da mesane olabilir. Bu nedenle ultrasonografi oldukça faydalıdır. Anormal kistler genellikle 5 cm’nin üzerindedir.

Nasıl Tedavi Edilirler?

Fonksiyonel kistler genellikle tedavi gerektirmez. Doğum kontrol hapları faydalı olabilir. Bazen birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolurlar. Kaybolmayanlar bazen boşaltılabilir.

5 cm’den büyük ya da kaybolmayan kistler cerrahi ile alınmalıdır. Daha küçük anormal kistler de ameliyatla çıkarılmalıdır. Çoğu zaman yumurtalık alınmadan sadece kist çıkarılır. Ancak bazı durumlarda yumurtalığın tüpü ile birlikte tamamen alınması gerekebilir. Kadınlarda iki yumurtalık ve iki tüp olduğu için biri alındığında da doğal yolla hamile kalma şansı devam eder.

Bazı kistler tekrar edebilir ya da kanser olabilir. Menopoz sonrası veya çocuk sahibi olma planı yoksa hepsinin alınması daha akıllıca olabilir.

Yapılan Ameliyatlar:

• Endoskopi: Karın gazla şişirilir, göbeğin altından kesi yapılarak laparoskop yerleştirilir. Bu sayede doktor kisti görebilir, gerekirse sıvı örneği alır. Gerekli görülürse laparotomiye geçilir.
• Laparotomi: Karına kesi yapılarak kist çıkarılır ve incelenmesi için laboratuvara gönderilir. Kistlerin %95’i kanserli değildir.

Yumurtalık kistlerinin birçoğu belirti vermez ve yıllık rutin muayenelerde fark edilir. Bu nedenle düzenli kontroller erken teşhis için önemlidir. Kistin patlaması durumunda ciddi ağrı ve tehlike oluşabilir.

Yumurtalık Kistini Engellemek İçin Ne Yapılabilir?

Kistlerin nedeni tam olarak bilinmediği için korunma açısından:

• Belirti fark edildiğinde doktora başvurmak,
• Doktorun önerdiği sıklıkta jinekolojik muayene ve smear testi yaptırmak önemlidir.

Yumurtalık Kanseri

Yumurtalık kanseri, kadınların yumurtalıklarında gelişen kötü huylu tümördür. Sıklıkla 50 yaş üzerindeki kadınlarda görülür ve kadın ölümlerinde en sık dördüncü neden olarak yer alır. Erken teşhis edilmezse birkaç ay içinde ölümle sonuçlanabilir. Ancak erken tanı ve uygun tedavi ile tamamen iyileşme mümkündür.

Nasıl Oluşur?

Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Risk faktörleri:

• Erken menopoza girmek
• Ailede yumurtalık kanseri öyküsü (anne veya kız kardeşte)
• Çocuk sahibi olmak ve doğum kontrol hapı kullanmak riski azaltır

Kanser, yumurtalıklardan başlayarak rahim, bağırsak gibi organlara yayılabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Yumurtalıklar karın boşluğunun derinliklerinde olduğu için erken tanı zordur. İleri evrelerde şu belirtiler görülebilir:

• Karın altı ve bacaklarda ağrı
• Kilo kaybı
• Genel halsizlik
• Bağırsak ve mesane düzeninde değişiklik
• Bulantı
• Karında ve bacaklarda şişlik

Nasıl Tanı Konur?

Tanı için şu yöntemler kullanılır:

• Tıbbi öykü
• Fizik muayene
• Kan testleri
• Akciğer ve bağırsak filmi
• Abdominal BT
• İdrar yolları filmi
• Ultrason

Bazen komşu organlar dolu olduğunda yanlış tanı olabilir. Gerekirse dokudan parça alınarak diğer organlara yayılım olup olmadığı incelenir.

Yapılan Ameliyatlar:

• Laparotomi: Kanser tespit edilirse yumurtalıklar ve çevresindeki riskli organlar çıkarılır.
• Endoskopi: Karına ince bir boru yerleştirilerek parça ya da sıvı alınır.

Nasıl Tedavi Edilir?

• Karın içindeki sıvıdan örnek almak için parasentez yapılabilir.
• Ameliyatla yumurtalıklar, rahim, tüpler ve lenf düğümleri çıkarılır (total abdominal histerektomi + bilateral salpingooferektomi).
• Genç kadınlarda çocuk sahibi olma planı varsa sadece kanserli yumurtalık alınabilir.
• Hormon üretimi dışarıdan sağlanabilir.
• Kemoterapi ve radyoterapi gerekebilir.

Erken evrede tanınırsa kadınların %60-70’i 5 yıl yaşayabilir. Tümör erken evrede çıkarılırsa tam iyileşme mümkündür.

Kendime Nasıl Bakmalıyım?

Dengeli beslenmeli, yeterince dinlenmeli ve doktorun önerilerine uymalısınız. Stresi azaltmak da önemlidir.

Yumurtalık Kanserini Önlemek İçin Ne Yapılabilir?

• Yıllık jinekolojik muayene şarttır.
• Anormal kanamalar veya karın şişliği durumlarında doktora başvurulmalıdır.
• Yakın akrabasında yumurtalık kanseri olan kadınlar düzenli ultrason ve CA-125 gibi kan testleri yaptırmalıdır.