MEDLİNE TÜP BEBEK MERKEZİ ADANA

Yumurtalık Kistleri

Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda yerleşmiş içi sıvı dolu keselerdir. Normalde kadınlarda iki tane yumurtalık bulunmaktadır. Bunlar yumurta üreten ve bunları salan organlardır. Ayrıca estrojen ve progesteron gibi kadınlık hormonlarını da salgılamaktadırlar.

Yumurtalık kistleri çok sık görülmekte olup genellikle iki çeşittir; fonksiyonel ve anormal. Fonksiyonel kistler, yumurtalığın normal fonksiyonu icabı gelişirler. Genelde anormal kistlerden daha ufak olup tedaviye gerek kalmaksızın kendiliğinden giderler.

Nasıl oluşurlar?

En sık görülen fonksiyonel kistler foliküler ve korpus luteum kistleridir. Foliküler kist, yumurtayı büyüten folikülün büyümesi ve içersinin sıvı toplaması ile oluşur. Korpus luteum kisti, folikülden yumurta atıldıktan sonra oluşur. Hamilelik oluşmazsa korpus luteum kaybolur. Ancak, bazen bu yapı büyüme gösterir ve içerisinde sıvı veya kan dolu olarak yumurtalıkta yer alır. En sık anormal kistler dermoid kistlerdir. Bu kistler yapıları itibarıyla deriye benzemekte, bazen içlerinde kemik, kıl ve kıkırdak parçaları bulunabilmektedir.

Belirtileri nelerdir?

Yumurtalık kistleri genelde belirti vermezler. Verdiklerinde şunlar olabilir:

• Karın ağrısı ve hazımsızlık
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Adet düzensizlikleri; örneğin adet görememe, aşırı veya ağrılı olması
• Karın alt boşluğunda sert, ağrısız şişkinlik hissedilebilir
• Karın veya pelviste baskı veya bir dolgunluk hissi olabilir
• Barsak ve mesane düzeni bozulabilir
• Yüzde ve vücutta kıllanmada artış izlenebilir

Nasıl tanı konur?

Yumurtalık kistlerinde aşağıda bahsedilen test ve muayene yöntemleri ile tanı konmaktadır:

• Tıbbi hikaye
• Fizik muayene
• Ultrasonografik inceleme
• Abdominal komputerize tomografi (CT)
• Magnetik resonans incelemesi (MRI)
• İdrar yolları filmi Yumurtalık kistlerine bazen tanı koymak zor olabilmektedir. Muayeneyi yapan doktorun hissettiği kitlenin yumurtalığa bası yapan bir komşu organ, örneğin dolu bir barsak, mesane olabileceği akılda tutulmalıdır. Bu durumda ultrasonografi hem kistin varlığını hem de büyüklüğünü göstermesi açısından oldukça faydalıdır. Anormal kistler genellikle 5 cm’nin üzerindedir.

Nasıl tedavi edilirler?

Fonksiyonel kistler çok sık görülmekte olup nadiren tedavi gerektirirler. Doğum kontrol hapının uygulanması faydalı olabilir. Tedavisiz de birkaç ayda kendiliğinden kaybolabilirler. Bazen kaybolmayan fonksiyonel kistleri boşaltmak gerekebilir.

5 cm’den daha büyük, kendiliğinden kaybolmayan kistler genellikle cerrahi olarak alınması gerekmektedir. Daha küçük anormal kistler de ameliyatla çıkartılmalıdır. Genelde kistler yumurtalık alınmadan çıkartılabilmektedir. Ancak bazı durumlarda, yumurtalığın tümü, beraberindeki tüp ile beraber çıkartılması gerekebilir. İki adet yumurtalık ve iki adet tüp olduğu için bunlardan birinin alınması durumunda yine de kendiliğinden hamile kalma şansınız bulunmaktadır.

Bazı kistler tekrar oluşabilir, bazen kanser şeklinde olabilir. Bu nedenle, eğer menopozda iseniz veya çocuk yapmayı düşünmüyorsanız hepsinin alınması daha akılcı olabilir.

Genellikle aşağıdaki ameliyatlardan bir tanesi yapılmaktadır:

Endoskopi: Karın gazla doldurulmakta, göbeğin hemen altından kesi yapılarak laparoskop (ışıklı ince bir boru) karın içerisine sokulur. Bu laparoskop yardımıyla cerrah, kistin olup olmadığını kontrol eder. Doktorunuz ayrıca bir enjektörle sıvı örneği de alabilir. Bu örnek laboratuvara inceleme için gönderilir. Sonuca göre doktorunuz laparotomi ameliyatına geçebilir.

Laparotomi: Karına kesi yapılarak doktorunuz kisti çıkartabilir. Bu, daha sonra laboratuvara inceleme için gönderilir. Kistlerin yüzde 95′i kanser değildir.

Birçok yumurtalık kisti belirti vermemekte ve ancak yıllık rutin muayenede fark edilmektedir. Dolayısıyla rutin muayeneleriniz çok önemli olmaktadır ve erken tedaviye olanak sağlamaktadır. Örneğin; kistin patlaması durumu oldukça ağrılı ve tehlikeli bir durumdur.

Yumurtalık kistini engellemek için ne yapılabilir?

Yumurtalık kistlerinin nedeni bilinmediği için en önemli faktör olan korunma için;

Eğer bir belirti fark ettiyseniz hemen doktorunuza görünmeniz

Doktorunuzun söyleyeceği sıklıkta jinekolojik muayene ve pap smear testi yaptırmanız gerekmektedir.

Yumurtalık Kanseri

Yumurtalık kanseri, kadınların yumurtalıklarında gelişen kötü huylu bir tümördür. Sıklıkla 50 yaşın üzerindeki kadınlarda görülmektedir ve kadınların ölümüne neden olan en sık dördüncü nedendir. Eğer erken teşhis edilmez ve uygun tedavi verilmezse birkaç ay içerisinde ölümle sonlanabilir. Eğer erken tanınır ve tedavi edilirse tam bir tedavi şansı bulunmaktadır.

Birkaç çeşit yumurtalık kanser tipi bulunmaktadır.

Nasıl oluşur?

Nedeni bilinmemektedir. Risk faktörleri şunlardır:

Erken menopoza girilmişse

Ailede yumurtalık kanseri hikayesi varsa (anne veya kız kardeşlerde). Çocuğu olan ve doğum kontrol haplarını kullanmış olanlarda daha az görülmektedir.

Kanser, yumurtalıklardan başlayarak vücudun çeşitli yerlerine örneğin, meme, rahim veya barsaklara yayılma gösterebilir.

Belirtileri nelerdir?

Yumurtalıklar, yerleşim yerleri itibarıyla karın boşluğu derinliklerinde olduklarından yumurtalık kanserini erken evrelerde tanımak genelde mümkün olamamakta ve kanserin ileri evresinde tanı konmaktadır. İlerlemiş evrelerde belirtiler şunlar olabilir:

• Karın alt bölgesinde ve ayaklarda ağrı
• Kilo kaybı
• Genel hastalık hali
• Barsak ve mesane düzeninde değişiklikler
• Bulantı
• Ayaklarda ve karında şişmeler

Nasıl tanı konulur?

Yumurtalık kanserinde aşağıda belirtilen bazı testler ve muayeneler sonucunda tanı konur.

• Tıbbi geçmişiniz
• Fizik muayene
• Kan testleri
• Akciğer filmi
• Barsak filmi
• Abdominal komputerize tomografi (CT)
• İdrar yolları filmleri

Ultrason Yumurtalık kanserlerinde bazen tanı koymak zorlaşmaktadır. Muayenede bazen doktorun hissettiği kitle, yumurtalığa bası yapan bir organ veya sadece dolu bir mesane olabilir. Bazen bu dokudan parça alınarak diğer organlarda kanserin olup olmadığını incelemek gerekebilir.

Sıklıkla aşağıdaki ameliyatlardan bir tanesi yapılacaktır:

• Laparatomi: Karnın ameliyatla açılarak yumurtalıkların incelendiği ameliyat şekli olup kanser tespit edildiğinde yumurtalıkların ve tüm risk altında olan organların alındığı ameliyat türüdür.
• Endoskopi: Görüntüleme sistemi olan ince bir borunun karın içerisine sokulmasıyla yapılır. Bu yolla doktor parça veya sıvı alıp incelemeye gönderebilir.

Nasıl tedavi edilir?

Gerektiğinde kanser nedeniyle karın içerisinde biriken sıvıdan örnek alınabilir. Bu basit, ağrısız bir işlem olup parasentez denilmektedir.

Kanser tanısı konduğunda ameliyatla sadece yumurtalıklar değil, rahim, tüpler ve civarda yerleşmiş olan lenf düğümleri de kanserin hem ne kadar yayıldığını saptamak hem de yayılmasına engel olmak için alınmaktadır. Bu ameliyata total abdominal histerektomi ve bilateral salfingooferektomi denilmektedir.

Bazı hallerde genç kadınlarda, çocuk doğurma beklentisi olanlarda sadece kanserin başladığı yumurtalık alınabilir. Diğer yumurtalık dikkatlice incelenir. Hatta ondan parça alınarak kanserin yayılıp yayılmadığı kontrol edilebilir.

Yumurtalıklarınız alındığında doktorunuz normalde yumurtalıklardan üretilen hormonları dışardan size verebilir. Eğer daha menopoza girmemişseniz menopoz bulgular gözlenebilir.

Kanserin tekrar oluşması veya yayılmasına engel olmak için kemoterapi veya radyasyon tedavisine gereksinim olabilir.

Eğer kanser yumurtalıklardan yayılma göstermediyse kadınların yüzde 60 ila 70′i 5 yıl yaşayabilir. Eğer tümör erken tanınıp hemen çıkartılırsa tam bir tedavi de söz konusu olabilir.

Kendime nasıl bakmalıyım?

Dengeli beslenmeniz, bol bol dinlenmeniz ve doktorunuzun önerilerine uymanız gerekmektedir. Ayrıca hayatınızdaki olumsuz streslerden uzaklaşmanız ve relaks olmanızda yarar bulunmaktadır.

Yumurtalık kanserini engellemek için ne yapılabilir?

Yıllık rutin jinekolojik muayenelerin yapılması ile yumurtalık kanseri erken tanınabilir. Ayrıca bazı anormallikler, örneğin anormal kanama, ayaklarda ve karında şişmeler olduğunda hemen doktorunuza bildirmeniz gerekmektedir.

Yakın kan bağı olan akrabalarında yumurtalık kanseri olan kadınların, rutin ultrasonografi ve bazı kan testlerini (örneğin, CA 125) yaptırmaları da kanserin erken teşhisini sağlayabilir.