MEDLİNE TÜP BEBEK MERKEZİ ADANA

Yumurtalık Kistleri

Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda yerleÅŸmiÅŸ içi sıvı dolu keselerdir. Normalde kadınlarda iki tane yumurtalık bulunmaktadır. Bunlar yumurta üreten ve bunları salan organlardır. Ayrıca estrojen ve progesteron gibi kadınlık hormonlarını da salgılamaktadırlar.

Yumurtalık kistleri çok sık görülmekte olup genellikle iki çeÅŸittir; fonksiyonel ve anormal. Fonksiyonel kistler, yumurtalığın normal fonksiyonu icabı geliÅŸirler. Genelde anormal kistlerden daha ufak olup tedaviye gerek kalmaksızın kendiliÄŸinden giderler.

Nasıl oluşurlar?

En sık görülen fonksiyonel kistler foliküler ve korpus luteum kistleridir. Foliküler kist, yumurtayı büyüten folikülün büyümesi ve içersinin sıvı toplaması ile oluÅŸur. Korpus luteum kisti, folikülden yumurta atıldıktan sonra oluÅŸur. Hamilelik oluÅŸmazsa korpus luteum kaybolur. Ancak, bazen bu yapı büyüme gösterir ve içerisinde sıvı veya kan dolu olarak yumurtalıkta yer alır. En sık anormal kistler dermoid kistlerdir. Bu kistler yapıları itibarıyla deriye benzemekte, bazen içlerinde kemik, kıl ve kıkırdak parçaları bulunabilmektedir.

Belirtileri nelerdir?

Yumurtalık kistleri genelde belirti vermezler. Verdiklerinde şunlar olabilir:

• Karın aÄŸrısı ve hazımsızlık
• Cinsel iliÅŸki sırasında aÄŸrı
• Adet düzensizlikleri; örneÄŸin adet görememe, aşırı veya aÄŸrılı olması
• Karın alt boÅŸluÄŸunda sert, aÄŸrısız ÅŸiÅŸkinlik hissedilebilir
• Karın veya pelviste baskı veya bir dolgunluk hissi olabilir
• Barsak ve mesane düzeni bozulabilir
• Yüzde ve vücutta kıllanmada artış izlenebilir

Nasıl tanı konur?

Yumurtalık kistlerinde aÅŸağıda bahsedilen test ve muayene yöntemleri ile tanı konmaktadır:

• Tıbbi hikaye
• Fizik muayene
• Ultrasonografik inceleme
• Abdominal komputerize tomografi (CT)
• Magnetik resonans incelemesi (MRI)
• Ä°drar yolları filmi Yumurtalık kistlerine bazen tanı koymak zor olabilmektedir. Muayeneyi yapan doktorun hissettiÄŸi kitlenin yumurtalığa bası yapan bir komÅŸu organ, örneÄŸin dolu bir barsak, mesane olabileceÄŸi akılda tutulmalıdır. Bu durumda ultrasonografi hem kistin varlığını hem de büyüklüÄŸünü göstermesi açısından oldukça faydalıdır. Anormal kistler genellikle 5 cm’nin üzerindedir.

Nasıl tedavi edilirler?

Fonksiyonel kistler çok sık görülmekte olup nadiren tedavi gerektirirler. DoÄŸum kontrol hapının uygulanması faydalı olabilir. Tedavisiz de birkaç ayda kendiliÄŸinden kaybolabilirler. Bazen kaybolmayan fonksiyonel kistleri boÅŸaltmak gerekebilir.

5 cm’den daha büyük, kendiliÄŸinden kaybolmayan kistler genellikle cerrahi olarak alınması gerekmektedir. Daha küçük anormal kistler de ameliyatla çıkartılmalıdır. Genelde kistler yumurtalık alınmadan çıkartılabilmektedir. Ancak bazı durumlarda, yumurtalığın tümü, beraberindeki tüp ile beraber çıkartılması gerekebilir. Ä°ki adet yumurtalık ve iki adet tüp olduÄŸu için bunlardan birinin alınması durumunda yine de kendiliÄŸinden hamile kalma ÅŸansınız bulunmaktadır.

Bazı kistler tekrar oluÅŸabilir, bazen kanser ÅŸeklinde olabilir. Bu nedenle, eÄŸer menopozda iseniz veya çocuk yapmayı düÅŸünmüyorsanız hepsinin alınması daha akılcı olabilir.

Genellikle aşağıdaki ameliyatlardan bir tanesi yapılmaktadır:

Endoskopi: Karın gazla doldurulmakta, göbeÄŸin hemen altından kesi yapılarak laparoskop (ışıklı ince bir boru) karın içerisine sokulur. Bu laparoskop yardımıyla cerrah, kistin olup olmadığını kontrol eder. Doktorunuz ayrıca bir enjektörle sıvı örneÄŸi de alabilir. Bu örnek laboratuvara inceleme için gönderilir. Sonuca göre doktorunuz laparotomi ameliyatına geçebilir.

Laparotomi: Karına kesi yapılarak doktorunuz kisti çıkartabilir. Bu, daha sonra laboratuvara inceleme için gönderilir. Kistlerin yüzde 95′i kanser deÄŸildir.

Birçok yumurtalık kisti belirti vermemekte ve ancak yıllık rutin muayenede fark edilmektedir. Dolayısıyla rutin muayeneleriniz çok önemli olmaktadır ve erken tedaviye olanak saÄŸlamaktadır. ÖrneÄŸin; kistin patlaması durumu oldukça aÄŸrılı ve tehlikeli bir durumdur.

Yumurtalık kistini engellemek için ne yapılabilir?

Yumurtalık kistlerinin nedeni bilinmediÄŸi için en önemli faktör olan korunma için;

EÄŸer bir belirti fark ettiyseniz hemen doktorunuza görünmeniz

Doktorunuzun söyleyeceÄŸi sıklıkta jinekolojik muayene ve pap smear testi yaptırmanız gerekmektedir.

Yumurtalık Kanseri

Yumurtalık kanseri, kadınların yumurtalıklarında geliÅŸen kötü huylu bir tümördür. Sıklıkla 50 yaşın üzerindeki kadınlarda görülmektedir ve kadınların ölümüne neden olan en sık dördüncü nedendir. EÄŸer erken teÅŸhis edilmez ve uygun tedavi verilmezse birkaç ay içerisinde ölümle sonlanabilir. EÄŸer erken tanınır ve tedavi edilirse tam bir tedavi ÅŸansı bulunmaktadır.

Birkaç çeÅŸit yumurtalık kanser tipi bulunmaktadır.

Nasıl oluşur?

Nedeni bilinmemektedir. Risk faktörleri ÅŸunlardır:

Erken menopoza girilmiÅŸse

Ailede yumurtalık kanseri hikayesi varsa (anne veya kız kardeÅŸlerde). ÇocuÄŸu olan ve doÄŸum kontrol haplarını kullanmış olanlarda daha az görülmektedir.

Kanser, yumurtalıklardan baÅŸlayarak vücudun çeÅŸitli yerlerine örneÄŸin, meme, rahim veya barsaklara yayılma gösterebilir.

Belirtileri nelerdir?

Yumurtalıklar, yerleÅŸim yerleri itibarıyla karın boÅŸluÄŸu derinliklerinde olduklarından yumurtalık kanserini erken evrelerde tanımak genelde mümkün olamamakta ve kanserin ileri evresinde tanı konmaktadır. Ä°lerlemiÅŸ evrelerde belirtiler ÅŸunlar olabilir:

• Karın alt bölgesinde ve ayaklarda aÄŸrı
• Kilo kaybı
• Genel hastalık hali
• Barsak ve mesane düzeninde deÄŸiÅŸiklikler
• Bulantı
• Ayaklarda ve karında ÅŸiÅŸmeler

Nasıl tanı konulur?

Yumurtalık kanserinde aşağıda belirtilen bazı testler ve muayeneler sonucunda tanı konur.

• Tıbbi geçmiÅŸiniz
• Fizik muayene
• Kan testleri
• AkciÄŸer filmi
• Barsak filmi
• Abdominal komputerize tomografi (CT)
• Ä°drar yolları filmleri

Ultrason Yumurtalık kanserlerinde bazen tanı koymak zorlaÅŸmaktadır. Muayenede bazen doktorun hissettiÄŸi kitle, yumurtalığa bası yapan bir organ veya sadece dolu bir mesane olabilir. Bazen bu dokudan parça alınarak diÄŸer organlarda kanserin olup olmadığını incelemek gerekebilir.

Sıklıkla aşağıdaki ameliyatlardan bir tanesi yapılacaktır:

• Laparatomi: Karnın ameliyatla açılarak yumurtalıkların incelendiÄŸi ameliyat ÅŸekli olup kanser tespit edildiÄŸinde yumurtalıkların ve tüm risk altında olan organların alındığı ameliyat türüdür.
• Endoskopi: Görüntüleme sistemi olan ince bir borunun karın içerisine sokulmasıyla yapılır. Bu yolla doktor parça veya sıvı alıp incelemeye gönderebilir.

Nasıl tedavi edilir?

GerektiÄŸinde kanser nedeniyle karın içerisinde biriken sıvıdan örnek alınabilir. Bu basit, aÄŸrısız bir iÅŸlem olup parasentez denilmektedir.

Kanser tanısı konduÄŸunda ameliyatla sadece yumurtalıklar deÄŸil, rahim, tüpler ve civarda yerleÅŸmiÅŸ olan lenf düÄŸümleri de kanserin hem ne kadar yayıldığını saptamak hem de yayılmasına engel olmak için alınmaktadır. Bu ameliyata total abdominal histerektomi ve bilateral salfingooferektomi denilmektedir.

Bazı hallerde genç kadınlarda, çocuk doÄŸurma beklentisi olanlarda sadece kanserin baÅŸladığı yumurtalık alınabilir. DiÄŸer yumurtalık dikkatlice incelenir. Hatta ondan parça alınarak kanserin yayılıp yayılmadığı kontrol edilebilir.

Yumurtalıklarınız alındığında doktorunuz normalde yumurtalıklardan üretilen hormonları dışardan size verebilir. EÄŸer daha menopoza girmemiÅŸseniz menopoz bulgular gözlenebilir.

Kanserin tekrar oluÅŸması veya yayılmasına engel olmak için kemoterapi veya radyasyon tedavisine gereksinim olabilir.

EÄŸer kanser yumurtalıklardan yayılma göstermediyse kadınların yüzde 60 ila 70′i 5 yıl yaÅŸayabilir. EÄŸer tümör erken tanınıp hemen çıkartılırsa tam bir tedavi de söz konusu olabilir.

Kendime nasıl bakmalıyım?

Dengeli beslenmeniz, bol bol dinlenmeniz ve doktorunuzun önerilerine uymanız gerekmektedir. Ayrıca hayatınızdaki olumsuz streslerden uzaklaÅŸmanız ve relaks olmanızda yarar bulunmaktadır.

Yumurtalık kanserini engellemek için ne yapılabilir?

Yıllık rutin jinekolojik muayenelerin yapılması ile yumurtalık kanseri erken tanınabilir. Ayrıca bazı anormallikler, örneÄŸin anormal kanama, ayaklarda ve karında ÅŸiÅŸmeler olduÄŸunda hemen doktorunuza bildirmeniz gerekmektedir.

Yakın kan bağı olan akrabalarında yumurtalık kanseri olan kadınların, rutin ultrasonografi ve bazı kan testlerini (örneÄŸin, CA 125) yaptırmaları da kanserin erken teÅŸhisini saÄŸlayabilir.