MEDLİNE TÜP BEBEK MERKEZİ ADANA

Erkek infertilitesi (kısırlığı) tedavisinde son 10 yıl içinde uygulanan tekniklerle hızlı bir ilerleme kaydedilmiştir. Özellikle mikroenjeksiyon tekniği, daha önce tedavi edilemeyen erkeğe ait birçok infertilite faktörüne çözüm getirmiştir. Erkeğin değerlendirilmesi mutlaka bir üroloji/androloji uzmanı tarafından yapılmalıdır. Görüşmede çiftlere erkek infertilitesinin nedenleri ve tedavi şekilleri hakkında ayrıntılı bilgi verilerek, tedavi öncesinde çiftler aydınlatılmalıdır.

Değerlendirme esnasında infertilite süresi, daha önce olan gebelikler, önceden uygulanan tedaviler ve sonuçları, başka merkezlerde yapılmış yardımcı üreme tekniklerine ait bilgiler de değerlendirilir (size ait geçmişte yapılmış tüm dokümanlar, testler vs. mutlaka saklayınız, bir sonraki tedavi öncesinde bunlar mutlaka gerekli olacaktır). Cinsel ilişki ve mastürbasyon sıklığı, ereksiyon (penisin cinsel ilişki için sertleşmesi) problemleri, erken boşalma, spermlere zararlı olabilecek kayganlaştırıcı maddelerin kullanımı, ilişkinin yumurtlama gününe göre zamanlaması gibi eşler arası ilişkinin değerlendirilmesi yapılır.

Çocukluk ve gelişim dönemlerine ait kriptorşidizm (testislerin kasık kanalı içinde kalması, zamanında torbaya inmemesi) ve düzeltilmesi için yapılan orşiopeksi ameliyatı, fıtık ameliyatları, mesane ameliyatları, testis tümörü nedeniyle testisin alınması, sperm taşıyıcı kanallarının görüntülenmesine ait işlemler, penise, idrar kanalına veya testislere ait geçirilmiş ameliyatlar sorgulanır. Sistemik hastalıklara yönelik incelemede diyabet (şeker hastalığı), sinir sistemine ait hastalıklar ve bunlara ait geçmişte yapılmış ve halen yapılan tedaviler öğrenilir. Ateşli hastalıklar, ergenlik döneminde geçirilen kabakulak’a bağlı oluşan testis iltihaplanması (orşit), cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar, tüberküloz gibi iltihaplı hastalık nedenleri araştırılır.

Ayrıca işyerinde veya çevrede bulunan kimyasal maddeler, gazlar, ilaçlar (kemoterapi ilaçları, simetidin, sulfasalazin, nitrofurantoin, testosteron preparatları), sık alınan sıcak banyolar veya sıcak çalışma ortamları, radyasyon, alkol ve sigara kullanımı araştırılır. Bu faktörler sperm üretimini kötü yönde etkiledikleri için önemlidir. Ailevi kısırlık (birkaç kardeşte benzer sorunların olması, ailede küçük yaşta ölen kardeşlerin bulunması) araştırılır. Sık solunum yolu iltihapları, koku alma kusuru, meme başlarından süt gibi beyaz sıvı gelmesi, şiddetli baş ağrıları doktorunuza ileteceğiniz önemli sorunlar arasındadır.

İstenilen tetkikler erkeğin infertilite durumuna göre farklı olmakla birlikte:

• 3–4 hafta ara ile yapılan en az 2 semen analizinin erkeğin sperm yapımını değerlendirmek açısından önemi büyüktür. Genellikle 1 spermiograma bakılarak çiftlere yorumlar yapılmaktadır. Ancak erkekte sperm yapımı çeşitli faktörlerden etkilenebilir ve mutlaka 2–3 farklı zamanda yapılmış semen analizine göre hastalara bilgi verilmelidir. Ayrıca özellikle hastalarımızı değerlendirirken, özellikle kendi laboratuvar koşullarımızda yapılmış en az bir sperm analizini de istemekteyiz. Bunun nedeni, laboratuvarlar arasında tam bir standardizasyon olmadığından değerler ve özellikle sperm morfoloji değerlendirmeleri çok farklılıklar göstermektedir. Hangi tedavinin yapılacağına karar vermek açısından kendi parametrelerimizi kullanarak sperm incelemesi yapılmasını öneriyoruz.
• Hormon tetkikleri (FSH, LH, PRL, Total testosteron).
• Gerekli görüldüğünde ise;
  • Testis ultrasonografisi.
  • Transrektal ultrasonografi.
  • Genetik inceleme.
  • Sperm kültürleri istenmektedir.

Temel olarak yapılan bu testler sonrasında cerrahi tedavi veya ilaç tedavisi ile düzeltilebilecek bir durum olup olmadığı değerlendirilerek erkeğe ait tedavi seçenekleri kararlaştırılır.

Semen Analizi

Sperm örneği vermek için en az 72 saat, en fazla 120 saat cinsel ilişkide bulunmadan veya boşalma olmadan (cinsel perhiz) merkezimize başvurmanız istenir. Tetkik için sperm verme saatleri hafta içi her gün ve cumartesi günleri 09:00–15:00 arasındadır. Tetkik sonucunuz ertesi gün verilecektir. Semen analizi tetkiki 3–4 hafta ara ile en az 2–3 kez istenebilmektedir.

Hormon Tetkikleri

Hormon tetkikleri ideal olarak sabah saatlerinde yapılmalıdır. Ancak İstanbul dışından gelen çiftlerin zaman darlığı nedeniyle akşam saatlerinde de tetkikler istenebilmektedir. Duruma göre tetkikler 1–2 kez tekrarlanabilir.

Testis Ultrasonografisi, Transrektal Ultrasonografi

Gerekli görüldüğü takdirde doktorunuz tarafından istenebilir. Bu tetkikler Radyoloji bölümü tarafından yapılmaktadır ve hasta danışmanları tarafından randevu alınarak size tarih ve saat bildirilecektir.

Genetik Analiz

Genetik inceleme, sperm sayısının çok düşük olduğu erkeklerde veya hiç sperm olmaması durumunda veya tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarında erkeklerden istenmektedir. İnceleme, kan örneği alarak yapılmaktadır. Genetik testler kromozom analizi ve/veya Y mikrodelesyon testi olarak doktorunuz tarafından istenebilir.

Erkek İnfertilitesinde Genetik İncelemelerin Önemi

Şiddetli erkek infertilitesi tanısı konmuş, bir başka deyişle sperm sayısı mililitrede 1 milyon ve altında olan veya semen analizinde hiç sperm gözlenmeyen (azospermi) erkeklerde mevcut problemin genetik bir kaynağı olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır. Azoospermide genetik faktörlerin %10-15 civarında sorumlu olduğu bilinmektedir. Son yıllarda erkek kısırlığına yol açan yeni genlerin ortaya çıkmasıyla genetik incelemelerin önemi artmıştır. Erkekte bulunan seks kromozomlarından Y kromozomunun uzun kolu üzerindeki genlerde silinmeler, kişinin vücut yapısı ve fonksiyonları tamamen normal olmasına rağmen testiste sperm yapımının azalmasına veya hiç sperm yapılmamasına yol açmaktadır. Aynı şekilde seks kromozomlarındaki sayı anomalileri; örneğin en sık görülen 47 XXY “Klinefelter Sendromu” olarak adlandırılan genetik hastalıkta da testis gelişimi yetersiz kalmış ve sperm yapımı azalmıştır.

Sperm taşıyıcı kanallarının doğuştan olmadığı, konjenital vaz deferens yokluğu durumunda kistik fibrozis hastalığı taşıyıcılığı riski yüksektir. Kistik fibrozis taşıyıcılığı saptanan erkeklerin eşleri de aynı yönden araştırılmalıdır. Çiftlerin birlikte hastalık taşıyıcısı olmaları halinde, bebekte erken dönemde hayati tehlikeler oluşturan bu hastalığın ortaya çıkma riski artmaktadır.

Azoospermik erkeklerde testisten sperm elde etme teknikleri:

• TESE (Testicular Sperm Extraction): Açık operasyon ile alınan testis dokusundan sperm elde edilmesi işlemidir.
• TESA (Testicular Sperm Aspiration): İğne ile girilerek testis dokusundan sperm elde edilmesi.
• MESA (Micro-Epididymal Sperm Aspiration): Epididim organından operasyon mikroskobu yardımıyla sperm elde edilmesi.
• PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration): Epididim organından iğne ile girilerek sperm elde edilmesi.
• Mikro TESE (Microdissection TESE): Testisten mikroskop eşliğinde sperm elde etme tekniği.

Biz kliniğimizde 2002 yılından beri sperm üretim bozukluğu olan erkeklerde sperm araştırma işlemi için Mikro TESE yöntemini kullanıyoruz. Bu yöntemde testisin ve epididim organının incelenmesi ameliyat mikroskobu ile yapılmaktadır. Bu mikroskoplar aracılığıyla 20–25 kat büyütme ile testis içerisindeki “tubul” adını verdiğimiz kanalcıklar incelenmektedir. Bu sayede sperm yapımı olan bölgelerin tespiti ve o bölgelerden doku örneklerinin alınması kolaylaşmaktadır. Dolayısıyla eskiden uygulanan çoklu biyopsi yönteminden başarı şansı daha yüksektir ve daha fazla sayıda sperm elde etme mümkün olmaktadır. Kişinin testisinden doku kaybı mikro cerrahi yöntemde çoklu biyopsi yöntemine göre 70 kat daha az olmaktadır. Bu da operasyondan testislerin en az zarar görmesini sağlayarak, testosteron hormonu salgılanmasını minimal etkiler. Mikroskop altında yapılan mikro cerrahi yöntemin diğer bir avantajı testis dokusundaki minik sperm üretim merkezlerinin incelenmesidir.