MEDLİNE TÜP BEBEK MERKEZİ ADANA

Erkek infertilitesi (kısırlığı) tedavisinde son 10 yıl içinde uygulanan teknikler ile hızlı bir ilerleme kaydedilmiÅŸtir. Özellikle mikroenjeksiyon tekniÄŸi, daha önceden tedavi edilemeyen erkeÄŸe ait birçok infertilite faktörüne çözüm getirmiÅŸtir. ErkeÄŸin deÄŸerlendirilmesi mutlaka bir üroloji/androloji uzmanı tarafından yapılmalıdır. GörüÅŸmede çiftlerle erkek infertilitesinin nedenleri ve tedavi ÅŸekilleri hakkında ayrıntılı bilgi verilerek tedavi öncesinde çiftler aydınlatılmalıdır.

DeÄŸerlendirme esnasında infertilite süresi, daha önce olan gebelikler, önceden uygulanan tedaviler ve sonuçları, baÅŸka merkezlerde yapılmış yardımcı üreme tekniklerine ait bilgiler deÄŸerlendirilir (Size ait geçmiÅŸte yapılmış tüm dokümanlar, testler vs. mutlaka saklayınız, bir sonraki tedavi öncesinde bunlar mutlaka gerekli olacaktır). Cinsel iliÅŸki ve masturbasyon sıklığı, ereksiyon (penisin cinsel iliÅŸki için sertleÅŸmesi) problemleri, erken boÅŸalma, spermlere zararlı olabilecek kayganlaÅŸtırıcı maddelerin kullanımı, iliÅŸkinin yumurtlama gününe göre zamanlaması gibi eÅŸler arası iliÅŸkinin deÄŸerlendirilmesi yapılır.

Çocukluk ve geliÅŸme dönemlerine ait kriptorÅŸidizm (testislerin kasık kanalı içinde kalması, zamanında torbaya inmemesi) ve düzeltilmesi için yapılan orÅŸiopeksi ameliyatı, fıtık ameliyatları, mesane ameliyatları, testis tümörü nedeni ile testisin alınması, sperm taşıyıcı kanalların görüntülenmesine ait iÅŸlemler, penise, idrar kanalına veya testislere ait geçirilmiÅŸ ameliyatlar sorgulanır. Sistemik hastalıklara yönelik incelemede diyabet (ÅŸeker hastalığı), sinir sistemine ait hastalıklar ve bunlara ait geçmiÅŸte yapılmış ve halen yapılan tedaviler öÄŸrenilir. AteÅŸli hastalıklar, ergenlik döneminde geçirilen kabakulaÄŸa baÄŸlı oluÅŸan testis iltihaplanması (orÅŸit), cinsel iliÅŸki ile bulaÅŸan hastalıklar, tüberküloz gibi iltihaplı hastalık nedenleri araÅŸtırılır.

Ayrıca iÅŸyerinde veya çevrede bulunan kimyasal maddeler, gazlar, ilaçlar (kemoterapi ilaçları, simetidin, sulfasalazin, nitrofurantoin, testosteron preparatları), sık alınan sıcak banyolar veya sıcak çalışma ortamları, radyasyon, alkol ve sigara kullanımı araÅŸtırılır. Bu faktörler sperm üretimini kötü yönde etkiledikleri için önemlidir. Ailevi kısırlık (bir kaç kardeÅŸte benzer sorunların olması, ailede küçük yaÅŸta ölen kardeÅŸlerin bulunması) araÅŸtırılır. Sık solunum yolu iltihapları, koku alma kusuru, meme baÅŸlarından süt gibi beyaz sıvı gelmesi, ÅŸiddetli baÅŸ aÄŸrıları doktorunuza ileteceÄŸiniz önemli sorunlar arasındadır.

Ä°stenilen tetkikler erkeÄŸin infertilite durumuna göre farklı olmakla birlikte:

• 3–4 hafta ara ile yapılan en az 2 semen analizinin erkeÄŸin sperm yapımının deÄŸerlendirilmesi açısından önemlidir. Genellikle 1 spermiograma bakılarak çiftlere yorumlar yapılmaktadır. Ancak erkekte sperm yapımı çeÅŸitli faktörlerden etkilenebilir ve mutlaka 2–3 farklı zamanda yapılmış semen analizine göre hastalara bilgi verilmelidir. Ayrıca özellikle hastalarımızı deÄŸerlendirirken özellikle kendi laboratuvar koÅŸullarımızda yapılmış en az bir sperm analizini de istemekteyiz. Bunun nedeni de laboratuvarlar arası tam bir standardizasyon olmadığından deÄŸerler ve özellikle de sperm morfoloji deÄŸerlendirmeleri çok farklılıklar göstermesidir. Hangi tedavinin yapılacağına karar vermek açısından kendi parametrelerimizi kullanarak sperm incelemesi yapılmasını öneriyoruz.
• Hormon tetkikleri (FSH, LH, PRL, Total testosteron).

Gerekli görüldüÄŸünde ise;

• Testis ultrasonografısi.
• Transrektal ultrasonografi.
• Genetik inceleme.
• Sperm kültürleri istenmektedir.

Temel olarak yapılan bu testler sonrasında cerrahi tedavi veya ilaç tedavisi ile düzeltilebilecek bir durum olup olmadığı deÄŸerlendirilerek erkeÄŸe ait tedavi seçenekleri kararlaÅŸtırılır.

Semen Analizi

Sperm örneÄŸi vermek için en az 72 saat, en fazla 120 saat cinsel iliÅŸkide bulunmadan veya boÅŸalma olmadan (cinsel perhiz) merkezimize baÅŸvurmanız istenir. Tetkik için sperm verme saatleri hafta içi her gün ve cumartesi günleri 09:00–15:00 arasındadır. Tetkik sonucunuz ertesi gün verilecektir. Semen analizi tetkiki 3–4 hafta ara ile en az 2–3 kez istenebilmektedir.

Hormon Tetkikleri

Hormon tetkikleri ideal olarak sabah saatlerinde yapılmalıdır. Ancak Ä°stanbul dışından gelen çiftlerin zaman darlığı nedeni ile akÅŸam saatlerinde de tetkikleri istenebilmektedir. Duruma göre tetkikler 1–2 kez tekrarlanabilir.

Testis Ultrasonografisi, Transrektal Ultrasonografi

Gerekli görüldüÄŸü takdirde doktorunuz tarafından istenebilir. Bu tetkikler Radyoloji bölümü tarafından yapılmaktadır ve hasta danışmanları tarafından randevu alınarak size tarih ve saat bildirilecektir.

Genetik Analiz

Genetik inceleme, sperm sayısının çok düÅŸük olan erkeklerde veya hiç sperm olmaması durumunda veya tekrarlayan tüp bebek baÅŸarısızlıklarında erkeklerden istenmektedir. Ä°nceleme, kan örneÄŸi alınarak yapılmaktadır. Genetik testler kromozom analizi ve/veya Y mikrodelesyon testi olarak doktorunuz tarafından istenebilir.

Erkek Ä°nfertilitesinde Genetik Ä°ncelemelerin Önemi

Åžiddetli erkek infertilitesi tanısı konmuÅŸ, bir baÅŸka deyiÅŸle sperm sayısı mililitrede 1 milyon ve altında olan veya semen analizinde hiç sperm gözlenmeyen (azospermi) erkeklerde mevcut problemin genetik bir kaynağı olup olmadığı mutlaka araÅŸtırılmalıdır. Azoospermide genetik faktörlerin %10-15 civarında sorumlu olduÄŸu bilinmektedir. Son yıllarda erkek kısırlığına yol açan yeni genlerin ortaya çıkmasıyla genetik incelemelerin önemi artmıştır. Erkekte bulunan seks kromozomlarından Y kromozomunun uzun kolu üzerindeki genlerde silinmeler, kiÅŸinin vücut yapısı ve fonksiyonları tamamen normal olmasına raÄŸmen testiste sperm yapımının azalması veya hiç sperm yapılmamasına yol açmaktadır. Aynı ÅŸekilde yine seks kromozomlarında ki sayı anomalileri; örneÄŸin en sık görülen 47 XXY “Klinefelter Sendromu” olarak adlandırılan genetik hastalıkta da testis geliÅŸimi yetersiz kalmış ve sperm yapımı azalmıştır.

Sperm taşıyıcı kanalların doÄŸuÅŸtan olmadığı, konjenital vaz deferens yokluÄŸu durumunda kistik fibrozis hastalığı taşıyıcılığı riski yüksektir. Kistik fibrozis taşıyıcılığı saptanan erkeklerin eÅŸleri de aynı yönden araÅŸtırılmalıdır. Çiftlerin birlikte hastalık taşıyıcısı olmaları halinde, bebekte erken dönemde hayati tehlikeler oluÅŸturan bu hastalığın ortaya çıkma riski artmaktadır.

Azoospermik erkeklerde testisten sperm elde etme teknikleri:

TESE (Testicular Sperm Extraction)
Açık operasyon ile alınan testis dokusundan sperm elde edilmesi iÅŸlemidir.

TESA (Testicular Sperm Aspiration)
Ä°ÄŸne ile girilerek testis dokusundan sperm elde edilmesi.

MESA (Micro-Epididymal Sperm Aspiration)
Epididim organından operasyon mikroskobu yardımıyla sperm elde edilmesi.

PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration)
Epididim organından iğne ile girilerek sperm elde edilmesi.

Mikro TESE (Microdissection TESE)
Testisten mikroskop eÅŸliÄŸinde sperm elde etme tekniÄŸi

Biz kliniÄŸimizde 2002 yılından beri sperm üretim bozukluÄŸu olan erkeklerde sperm araÅŸtırma iÅŸlem için Mikro TESE yöntemini kullanıyoruz. Bu yöntemde testisin ve epididim organının incelenmesi ameliyat mikroskobu ile yapılmaktadır. Bu mikroskoplar aracılığı ile 20–25 kat büyütme ile testis içerisindeki “tubul” adını verdiÄŸimiz kanalcıklar incelenmektedir. Bu sayede sperm yapımı olan bölgelerin tespiti ve o bölgelerden doku örneklerinin alınması kolaylaÅŸmaktadır. Dolayısıyla eskiden uygulanan çoklu biyopsi yönteminden baÅŸarı ÅŸansı daha yüksektir ve daha fazla sayıda sperm elde etme mümkün olmaktadır. KiÅŸinin testisinden doku kaybı mikro cerrahi yöntemde çoklu biyopsi yöntemine göre 70 kat daha az olmaktadır. Bu da operasyondan testislerin en az zarar görmesini saÄŸlayarak, testosteron hormonu salgılanmasını minimal etkilemektedir. Mikroskop altında yapılan mikro cerrahi yöntemin diÄŸer bir avantajı testis dokusunu çevreleyen kapsüldeki damar yapısının görülerek, testisi besleyen damarlara zarar vermeden kesi yapılmasıdır. Bu operasyon sonrası olası yan etkileri minimal düzeye indirgemektedir.

Operasyon öncesi cinsel perhiz gerekmemektedir. Mikro TESE ameliyathane koÅŸullarında gerçekleÅŸtirilir. Genellikle genel anestezi uygulanmaktadır. Operasyona 6 saatlik açlık ile gelmeniz gerekmektedir. Operasyon yaklaşık olarak 1–2 saat sürebilir. Operasyondan sonra müÅŸahede odasında 3–4 saat gözlem altında tutulduktan sonra taburcu edileceksiniz. 3–4 gün ev istirahati önerilir. 10 gün süre ile ağır bir iÅŸ ve fiziksel aktiviteden sakınmalısınız.

Özellikle hangi azoospermik kiÅŸilerde bu operasyon önem taşımaktadır?

Özellikle Klinefelter’s Sendromu olarak adlandırılan ve toplumda ortalama doÄŸan 500 erkeÄŸin birinde tespit edilen genetik hastalıkta; testis boyutlarının normalin altında oluÅŸu (2–3 ml hacimde), testosteron (erkeklik hormonu) düzeyi düÅŸüklüÄŸü ve menide spermin bulunmaması (azospermia) sonucu kısırlık mevcuttur. Bu kiÅŸilerde bazen fiziksel görünüÅŸ ve vücut fonksiyonları tamamen normal olabilir. Mikroskop eÅŸliÄŸinde yapılan Micro-TESE yönteminde özellikle testisi çok küçük olan ve geçmiÅŸte sperm bulma açısından çok riskli olarak kabul edilen bu gurupta %50 oranında sperm elde etme ÅŸansına ulaşılmıştır.

Tıkanıklığa baÄŸlı azoospermilerde sperm elde etme yöntemleri

Tıkanıklığa baÄŸlı olarak sperm çıkışı olmayan erkeklerde epididimden veya testisten sperm elde etme yöntemidir. Bu yöntemlerden MESA operasyon mikroskobu kullanılarak testisin üst kısmında bulunan sperm toplayıcı kanallardan sperm elde edilmesi yöntemidir. TESA iÅŸlemi ise testisten sperm çekilmesi yöntemidir ve iÄŸne yoluyla ciltten testise girilerek sperm elde edilmeye çalışılır.

Testisten sperm elde etme yöntemlerinden sonra sperm bulunursa mikroenjeksiyon için yumurtalar hazırsa aynı gün iÅŸlem yapılır. Spermin fazla olanları dondurularak saklanır. Dondurulan spermlerin tekrar kullanılmak üzere çözüldüklerinde baÅŸarı sansını arttırmak için sadece hareket eden spermler seçilerek mikroenjeksiyonda kullanılır. Bu nedenle spermlerin çözüldükten sonra hareketli olup olmadıkları çok önem taşımaktadır. EÄŸer hareketli sperm görülmezse erkeklerin yeniden TESE operasyonu olma riski vardır. Bu operasyonun ilk operasyondan en az 5–6 ay sonra yapılması önerilir.