MEDLİNE TÜP BEBEK MERKEZİ ADANA

Yumurta Dondurma

Çocuk sahibi olmanın önündeki engellerin başında, kadınlarda yaÅŸla birlikte ciddi ÅŸekilde azalan yumurtalık rezervi ve kalitesinin düÅŸmesi gelmektedir. Dünyada 30 yaÅŸ altı yaklaşık her 1000 kadından biri erken menopoz tehdidi altındadır. Bu oran 30’lu yaÅŸlardan sonra 100’de birlere kadar çıkmakta ve genellikle kariyerine odaklanmış veya henüz evlilik planı yapmamış kadınların korkulu rüyası haline gelmiÅŸtir. Zira, üreme saÄŸlığında çocuk sahibi olma konusundaki mevcut en büyük engellerden biri, kadınlarda yaÅŸa baÄŸlı olarak ciddi ÅŸekilde azalan yumurtalık rezervi ve kalite kaybıdır. Bilimsel çalışmalar ve mevcut tedavi sonuçları, kadınlarda 40’lı yaÅŸlardan sonra çocuk sahibi olma baÅŸarısının ciddi olarak azaldığını ortaya koymaktadır. Bir de buna çeÅŸitli nedenler ile erken yaÅŸlarda düÅŸük over rezervi teÅŸhisi veya erken menopoz riski eklendiÄŸinde, pek çok kadın gelecekte çocuk sahibi olamama endiÅŸesini çok daha erken yaÅŸlarda yaÅŸamaktadır. Yumurta dondurma sayesinde kadınlar, üreme yeteneklerini kaybetmeden yumurtalarını dondurup, ileride bu yumurtaları kullanarak tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olabilmektedirler.

Ülkemizde geçtiÄŸimiz yıllarda tüp bebek yönetmeliÄŸinde yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸe göre, erken yaÅŸlarda yumurtalık rezervi azalmış veya erken menopoza girme riski olan kadınlar artık yumurtalarını dondurabilmektedir. SaÄŸlık Bakanlığı tarafından yayınlanan yeni yönetmelikle; önceki yönetmeliÄŸin verdiÄŸi, ciddi bir cerrahi operasyon geçirecek, kemoterapi veya radyoterapi göreceklere verdiÄŸi yumurta hücresi veya yumurtalık dokusunun dondurularak saklanması izninin kapsamı geniÅŸletildi. Artık, düÅŸük over rezervi tanısı konmuÅŸ veya erken menopoz riski olan, fakat henüz doÄŸum yapmamış tüm kadınlar yumurta veya yumurtalık dokularını dondurtabilecekler. Bakanlık bu hizmetin verilebilmesi için üç uzman doktordan oluÅŸan bir saÄŸlık kurulundan mevcut sosyal ve saÄŸlık durumunun bu ÅŸartlara uygun olduÄŸunun belgelenmesini ÅŸart koÅŸmaktadır.

Kimler ne zaman yumurtalarını dondurabilir?

• Kemoterapi ve radyoterapi gibi yumurta hücrelerine zarar veren tedavilere baÅŸlamadan önce
• Üreme fonksiyonlarının kaybedilmesine yol açacak ameliyatların öncesinde (yumurtalıkların alınması gibi…)
• Ailesinde erken menopoz hikayesi olan ya da yumurtalık rezervi düÅŸük olmakla birlikte henüz gebelik yaÅŸamamış kadınlar (Bu durumlarını üç uzman tabipten oluÅŸan saÄŸlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi durumunda)
• Kariyer odaklı yaÅŸayan ve anneliÄŸi 30’lu yaÅŸların sonrasına erteleyen kadınlar
  
  

Yumurta dondurma için merkez seçerken dikkat edilmesi gerekenler

Yumurta dondurmanın etkin ve güvenli yapılabilmesi için bu hizmeti veren merkezin deneyimli ve teknolojik altyapısı güçlü embriyoloji laboratuvarının olması gerekmektedir. Merkezimizde, dünyada en son uygulanan ve verimliliÄŸi kanıtlanmış tüm yöntem ve teknikler baÅŸarı ile uygulanmakta olup, yumurta dondurma iÅŸleminde de vitrifikasyon yöntemi kullanılmaktadır. Vitrifikasyon adı verilen hızlı dondurma tekniÄŸi yumurta dondurma konusunda devrim sayılabilecek baÅŸarılı sonuçlar vermektedir. Vitrifikasyon tekniÄŸinin baÅŸarılı olması için doÄŸru uygulama çok önemlidir. Hızlı ve doÄŸru dondurmanın yanı sıra, hızlı ve doÄŸru çözme de aynı ÅŸekilde önem taşımaktadır. DüÅŸük over rezervi tanısı konmuÅŸ veya erken menopoz riski olan kadınlarda zaten elde edilen yumurta sayısı ve kalitesi son derece sınırlı olduÄŸundan, dondurma iÅŸlemi sırasında veya sonrasında kaybın mümkün olan en düÅŸük düzeyde olması gerekir. Deneyimimiz ve teknolojik altyapımız sayesinde, bu yöntem kullanılarak yaptığımız dondurma ve çözme iÅŸlemlerinde elde edilen gebelik sonuçlarımız, normal gebelik sonuçlarımızla benzerdir.

Yumurta dondurma programı yaklaşık 12-15 gün sürer.

Takip süreci: Tedavi öncesi merkezimize baÅŸvuran hasta, adetinin 2. günü tekrardan merkezimize gelir ve tedavi süreci baÅŸlar. Bu süreçte hastaya yumurtalık uyarıcı hormon ilaçları verilir ve normal sayıdan fazla yumurta üretmesi saÄŸlanır. Takip süreci boyunca hasta merkezimize 3-5 kere gelir. Her kontrolde muayene yapılır, hormon düzeylerine bakılır ve bu bulgulara göre ilaç dozları ayarlanır.
Yumurta toplama iÅŸlemi: KiÅŸiye özgü folikül büyüklüÄŸü istenilen düzeye ulaÅŸtığında yumurta toplama iÅŸlemi, vajinadan yerleÅŸtirilen bir iÄŸne ile, ultrason eÅŸliÄŸinde yapılır. Bu iÅŸlem genel anestezi altında aÄŸrısız olarak yapılmakta ve yaklaşık 15 dakika sürmektedir. Hasta 2-3 saat içerisinde taburcu olmakta ve normal hayatına devam edebilmektedir.
Yumurta dondurma iÅŸlemi: Yumurtalar vitrifikasyon tekniÄŸi ile su kristalleri oluÅŸmadan dondurulur. Dondurulan yumurtalar -196° C derecede sıvı azot tanklarında saklanır.
Tüp bebek süreci: Gebelik istenildiÄŸi zaman, merkezimize baÅŸvuran hastanın yumurtaları çözdürülür ve tüp bebek iÅŸlemine baÅŸlanır.

Sperm Dondurması

Spermin tedaviden olumsuz etkileneceÄŸi, kanser ve immünosüpresif ilaçların kullanıldığı kanser dışı hastalığı olan erkeklerin spermleri dondurularak saklanabiliyor. Tedaviden sonra istendiÄŸinde bu spermler suni dölleme ya da tüp bebek yöntemleriyle kullanılarak hastalara saÄŸlıklı çocuk sahibi olma ÅŸansı yaratılıyor. Üreme hücrelerini etkileyecek bir hastalığa yakalanan, ya da ağır bir kaza geçiren erkeklerin spermleri istediklerinde çocuk sahibi olabilmeleri için özel koÅŸullarda baÅŸarıyla donduruluyor.

Özellikle henüz çocuk sahibi olamamış, ilaçla, ışınla ya da ameliyatla kanser tedavisi görecek hastalar için sperm dondurulmasının bir seçenek olduÄŸu belirtiliyor. Özellikle testis kanseri, hodgkin, non-hodgkin lenfoma gibi hastalığı olan erkekler bu yöntemden yararlanabiliyorlar. Uzmanlar, yaÅŸam beklentisi yüksek kanserli hastalara çocuk sahibi olma umudunu veren bu yöntemin, önemli bir moral destek de oluÅŸturacağı görüÅŸündeler. Ancak sadece kanser hastaları deÄŸil, sperm hücresi hasarına neden olabilecek ilaçları kullanmak zorunda olan Behçet, Lupus ya da Glomerülonefrit gibi hastalığı olan erkekler için de bu seçenek mevcut.

Kanser dışında glomerülonefrit gibi böbrek hastalarının, Lupus gibi baÄŸ dokusu hastalığı olanların ya da kısırlaÅŸtırılma isteÄŸiyle daha önce vazektomi uygulanmış erkeklerin kanallarının açılma giriÅŸimi sırasında alınan spermleri dondurulabilir. Ayrıca tüp bebek tedavisi sırasında psikolojik nedenlerle operasyon günü sperm vermekte zorlanan erkeklerden daha önce alınıp dondurulmuÅŸ sperm tüp bebek tedavisi için kullanılabilir. Trafik kazaları gibi nedenlerle oluÅŸan omurilik yaralanmaları sonrasında ejekülasyon problemi olan erkeklerde, elektrik uyarısıyla elde edilebilen sperm hücreleri de dondurulabilir.

Sperm nasıl donduruluyor?

Sperm dondurulması sırasında sperm kalitesinin korunmasına özen gösteriliyor. Standart sperm analizlerinin ardından, elde edilen örnekler dondurma iÅŸleminin neden olabileceÄŸi zarara karşı koruyucu niteliÄŸi olan bir madde ile karıştırılıyor ve programlanan dondurucularda ya da sıvı nitrojen buharına tutularak -196° C derecede donduruluyor. Dondurma iÅŸlemi küçük kanüller veya ampuller içinde yapılarak bu örnekler sıvı nitrojen içinde saklanıyor.

Türkiye’de yasaların dondurulmuÅŸ spermin ancak veren kiÅŸi için kullanılmasına izin verdiÄŸi belirtiliyor, dondurulmuÅŸ spermlerin yardımcı üreme teknikleri olan suni döllenme ya da tüp bebek uygulaması için kullanılabiliyor. Bu yöntemlerin belli baÅŸarı oranları vardır. Uygulanan tekniÄŸin özelliÄŸine göre baÅŸarı ÅŸansı taze sperm kullanılan durumlara göre bazen daha düÅŸük bazen de aynıdır.

Embriyo Dondurma

Ä°nsan gametlerinin ve embriyolarının dondurulmasının, tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerinin uygulanmasında çok önemli bir yeri var. Tüp bebek uygulamalarında çoÄŸul gebelik riskini en aza indirmek için genel yaklaşım; döllenmiÅŸ embriyolardan en fazla 3 embriyoyu anne rahmine transfer etmektir. Bu durumda akla gelen ilk soru, elde edilen fazla embriyoların ne ÅŸekilde deÄŸerlendirileceÄŸidir. Ä°ÅŸte bu aÅŸamada; elde edilen fazla embriyoların dondurulması, hastaya hem ekonomik hem de psikolojik bir avantaj saÄŸlamaktadır. Ayrıca dondurulan embriyolar çözdürülüp transfer edileceÄŸi zaman hasta pahalı, yorucu bir tedaviye tekrar girmemiÅŸ olacaktır. Embriyo dondurma iÅŸlemi yardımcı üreme yöntemleri uygulamalarında baÅŸarı ÅŸansını arttıran bir iÅŸlem olarak da deÄŸerlendirilmektedir.

Embriyo dondurma ve çözme iÅŸlemi, embriyolar kimyasal maddelerle (kriyoprotektan) dengelendikten sonra soÄŸutulması ve -196° C derecede derecede sıvı nitrojen içinde depolanması, çözüldükten sonra da kriyoprotektan ortamından uzaklaÅŸtırılarak ileri geliÅŸimi saÄŸlamak için özel kültür ortamlarının içine alınmasıdır. Her iki iÅŸlem de çok dikkatli yapılmalıdır. Hücre yapısının korunabilmesi için hücrelerin düÅŸük hızda su kaybetmeleri buna baÄŸlı olarak da yavaÅŸ soÄŸutma yöntemi ile dondurulmaları saÄŸlanmalıdır. Çiftlerden izin belgesi alınarak dondurulan embriyolar, Türkiye’de 1997 yılında yürürlüÄŸe giren bir yasa ile 3 yıl boyunca sıvı nitrojen içerisinde saklanabilmektedir.

Embriyolar Hangi Durumda Dondurulur?

Embriyoların dondurulma iÅŸlemi; transfer için gerekli olan sayıdan daha fazla ve iyi kalitede embriyo elde edilmesi sonucunda yapılmaktadır. Transfer edilen embriyolar ile benzer kalitede en az 3-4 adet embriyonun daha mevcut olması durumunda dondurma iÅŸlemi gerçekleÅŸtirilir. Embriyolar genellikle 3. gün dondurulmaktadır. Dondurulan embriyolar, SaÄŸlık Bakanlığı’nca yayınlanan yönetmelik gereÄŸi 3 yılı geçmemek ÅŸartıyla saklanmaktadır.

Embriyo Dondurmanın Avantajları Nelerdir?

• IVF (Tüp Bebek) uygulamalarında gebelik potansiyeli maksimuma çıkmakta ve normal kaliteli embriyoların boÅŸa atılması engellenmektedir. Bu embriyo dondurulmasının en önemli avantajıdır. Kadınların yaklaşık yüzde 50′sinde embriyolar dondurulabilecek kalitededir. Dondurulup-çözdürülmüÅŸ embriyo transferi ile elde edilen klinik gebelik ve canlı doÄŸum oranları taze embriyo transferleri ile elde edilen oranlar kadar yüksektir.
• IVF için yapılan “yumurtaların uyarılması” aÅŸamasının sonucunda oluÅŸan, aşırı uyarılma sendromu geliÅŸme riski olan kadınlarda, tüm embriyoların dondurularak daha sonra transfer edilmesi önerilmektedir.
• Endometrial polip, kötü endometrial geliÅŸim, kırılma kanaması veya hastalık gibi embriyonun implantasyonunu (tutunmasını) bozabilecek problemlerle karşılaşıldığında embriyolar dondurularak daha sonra transfer edilebilir.
• Servikal (rahim aÄŸzında) darlık gibi taze embriyonun transferi sırasında bir zorlukla karşılaşıldığında dondurma iÅŸlemi yapılabilir.
• Kanser kemoterapisi veya radyoterapisi öncesi embriyo dondurma iÅŸlemi uygulanabilir.

Embriyolar Nasıl Dondurulur ve Çözdürülür?

Embriyolar iyi kalitede iseler her safhada (pronükleus, erken bölünme ve blastosist) dondurulabilir. Embriyolar ileri tarihlerde kadının rahmine transfer edilecek embriyo sayısına baÄŸlı olarak bir veya daha fazla embriyo içeren gruplar halinde saklanır. Embriyo koruyucu bir sıvı içinde saklanır. Bu karışım plastik bir kap içine konur, özel olarak programlanabilen bir makine kullanılarak -196° C derecede düÅŸük ısıda sıvı nitrojen içinde saklanır.
Embriyo çözdürme iÅŸlemi, oda sıcaklığında embriyoların sıvı nitrojen içinden çıkarılarak özel bir kültür ortamına aktarılması iÅŸlemidir. Karışım transfer zamanına kadar inkübatör (özel tanklar) içinde bekletilir.

DondurulmuÅŸ Embriyolar Ne Kadar Süreyle Saklanabilir?

Farklı ülkelerin, embriyoların dondurulma süresi için farklı düzenlemeleri vardır. ÖrneÄŸin Ä°ngiltere için maksimum 10 yıl, Türkiye’de ise sadece 3 yıldır.

Dondurma ve Çözdürmenin Canlılık Oranı Nedir?

Ä°yi bir dondurma programından beklenen canlılık oranı yüzde 75-80′dir. Embriyolardaki hasar saklanma sırasında deÄŸil de çözdürme iÅŸlemi sırasında oluÅŸabilir. DondurulmuÅŸ embriyolarla hem klinik hem de çiftler yakından ilgilenir.
Tüp Bebek Merkezleri, hastalarına her yıl hatırlatma mektubu gönderir. Bu mektupta seçenekler sunulur:

• Saklanmaya devam edilmesi.
• Embriyo transferinin yapılacağı tedavi siklusunun planlanması.
• Saklanma iÅŸine son verilerek embriyoların yok edilmesi.
• Embriyoları etik açıdan uygun çalışmalara aktarma.

Blastosist Transferi

Ä°nsan yumurta hücresinin sperm hücresi ile birleÅŸmesi (döllenme) sonrası tek hücreli embriyo (zigot) meydana gelir. Tek hücreden oluÅŸan ilk embriyo ardışık hücre bölünmeleri geçirerek doÄŸal bir üreme döngüsü dahilinde oluÅŸumunun 5. veya 6.gününde tüplerden rahim ortamına ilerler. Sürekli geliÅŸen embriyoya bu dönemde blastosist adı verilir. Blastosist aÅŸamasındaki embriyo hacim olarak geniÅŸler, etrafını saran ve Zona pelusida adı verilen kabuÄŸun dışına çıkar ve uygun ÅŸartlar saÄŸlandığında rahme tutunması gerçekleÅŸir. Ä°mplantasyon adı yerilen, embriyonun rahme tutunmasını ifade eden aÅŸama tüpbebek tedavilerinde doktor tarafından seçilmiÅŸ embriyoların özel kateterler kullanılarak rahme nakli sonrası gerçekleÅŸir.

Tüp bebek uygulamalarının ilk yıllarında embriyo geliÅŸimi konusunda sahip olunan bilginin az/sınırlı oluÅŸu, embriyoların büyütülmesinde kullanılan solüsyonların verimli olarak geliÅŸtirilememesi nedeni ile embriyo transferleri erken klivaj dönemi (embriyo geliÅŸiminin 2. ve 3. günleri) yapılmakta idi. Zaman içinde bilgi ve teknik imkanlar arttıkça embriyoların implantasyon aÅŸamasına kadar laboratuvar ortamında uygun geliÅŸimleri saÄŸlanabilmesi mümkün hale gelmiÅŸtir. Günümüzde mevcut hasta özelliklerine, tedavi geçmiÅŸine ve klinik altyapının uygunluÄŸuna baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸken oranlarda blastosist transferi gerçekleÅŸtirilmektedir.

Gerek merkezimizde, gerekse dünya genelinde yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlar, aday çiftlerde 3. gün yerine 5.gün yapılan embriyo transferlerinde gebelik oranlarının anlamlı olarak daha yüksek olduÄŸunu göstermektedir. Bununla birlikte blastosist transferi her tedaviye uygun olmayabilir. Özellikle 3.gün fazla sayıda iyi kalite embriyosu olan çiftlerimizde embriyolar blastosist aÅŸamasına kadar büyütülerek embriyoların arasından iyi kalite bilastosist oluÅŸumu gözlenen embriyoların embriyo transferi için seçilmesi gebelik ÅŸansını arttırmaktadır.

Blastosist transferi kimlere uygulanır?

Blastosist transferi genellikle kadın yaşının 35’in altında olduÄŸu, 3. günde 5 ve üzeri sayıda iyi kalite embriyosu olan çiftlerde embriyo seçimini daha verimli yapabilmek ve daha yüksek gebelik oranları elde edebilmek amacı ile tercih edilmektedir. Bununla birlikte daha önce gerçekleÅŸtirilen denemelerde 2. veya 3.gün kaliteli embriyoların verilmesine raÄŸmen gebeliÄŸin oluÅŸmadığı çiftlerde, çoÄŸul gebelik (ikiz) istemeyen çiftlerde (seçilmiÅŸ tek blastosist transferi olarak) tedavi sırasında sayıca fazla embriyo elde edilmiÅŸ fakat kalan embriyolarının dondurulmasını istemeyen çiftlerde sıklıkla tercih edilen bir yaklaşımdır.

Blastokist transferinin dezavantajları nelerdir?

Kadın yaşının yüksek olmadığı (<35), ciddi sperm faktörleri gözlenmeyen çiftlerin gerçekleÅŸtirilen tedavilerde embriyolarının blastosiste ulaÅŸma oranı yüzde 40-70 civarındadır. Bununla birlikte, kısırlık nedeni ciddileÅŸtikçe blastosist oluÅŸum oranları düÅŸmekte, bazı tedavilerde embriyolar erken geliÅŸim döneminde kaliteli olarak gözlenseler de blastosist geliÅŸiminde ciddi problemler gözlenebilir, hatta hiç geliÅŸim olmayabilir. Bu nedenle bazı tedavilerde transfer aÅŸamasına ulaşılamayıp tedavi iptal edilebilir. Blastosist geliÅŸimi planlanan çiftler ile tedavi ile ilgili yaÅŸanabilecek bu olasılıklar tartışılmalıdır. Blastosist geliÅŸim problemi aynı zamanda mevcut klinikteki teknik altyapı ve tedavi için gerekli hava kalitesi, hijyen vs. ÅŸartlara baÄŸlı olarak ta oluÅŸabilir. Son olarak bazı laboratuvar ve merkezlerde 5. gün blastosist aÅŸamasına gelmiÅŸ embriyoların dondurulması klivaj döneminde dondurulması kadar iyi sonuçlar vermeyebilir. Tedavinizi takip eden doktorunuz tüm bu bilgi ve olasılıkların ışığında size en uygun ve baÅŸarılı olabilecek embriyo transfer gününü seçerek sizinle tartışacaktır.