MEDLİNE TÜP BEBEK MERKEZİ ADANA

Doğum Kontrol Hapları (Oral Kontraseptifler)

Doğum kontrol hapları (oral kontraseptifler), gebeliği önlemek için hormonların kullanıldığı doğum kontrol yöntemleridir. İlaçların içindeki sentetik kadınlık hormonları, kadınların doğal hormon düzeylerini değiştirerek her ay yumurtalıklardan yumurta salınımını engeller. Serviksten daha az mukus salgısı olur. Böylece spermler kolaylıkla rahim içine giremez. Ek olarak, rahim içi dokusu incelir bu nedenle döllenmiş yumurtanın rahim içinde kalması zorlaşır.

En sık kullanılan haplar ‘kombine’ haplardır. Bunlar sentetik iki hormon içerirler; östrojen ve progesteron. Sadece progesteron içeren haplar da vardır (mini-pill), ancak etkinlikleri daha azdır.

Haplar nasıl kullanılır?

Kombine haplar genellikle 21 haplık paketler halinde bulunur. 28 hap içeren paketleri de vardır. Siz ve doktorunuz tarafından hangisinin size uygun olduğuna karar verilir. Doktorunuz size, ya adetinizden sonraki ilk Pazar günü ya da adetinizin ilk günü hapa başlamanızı, sizin de tercihinize göre önerecektir. Eğer 21 haplık bir paket kullanıyorsanız; 3 hafta, günde 1 hap alınacak, 7 gün ara verilecek, tekrar yeni bir pakete başlanacaktır. Eğer 28 haplık paket kullanıyorsanız; 4 hafta boyunca her gün bir hap alınacak, daha sonra ara vermeden ikinci pakete başlanacaktır. Son yedi hap, doğum kontrol amaçlı değildir. Sadece size her gün ilaç içme alışkanlığı kazandırmak içindir. Hapları her gün aynı saatte almaya çalışmak önemlidir. Adetiniz genellikle son hormon içeren haptan sonra başlayacaktır. Bazı antibiyotikler doğum kontrol haplarının vücudunuzda çalışmasını etkileyebilir. Eğer antibiyotik alıyorsanız doktorunuza söyleyin. Antibiyotik kullanırken ek bir doğum kontrol yöntemine ihtiyaç duyabilirsiniz.

Eğer hap almayı unutursam ne olur?

Eğer hap almayı unutursanız düzensiz adet kanaması görebilir ve gebe kalabilirsiniz. Eğer bir hap almayı unutursanız, hatırladığınız anda hapı içmelisiniz ve bir sonraki hapı her zamanki saatinde almalısınız. Arka arkaya iki hap almayı unutursanız, iki gün, günde iki hap içip daha sonra günde bir hapla devam ediniz. Eğer üç veya daha fazla gün hap almayı unuttuysanız, hapları kesiniz ve bir sonraki adet dönemine kadar başka bir doğum kontrol yöntemi uygulayınız. Beklediğiniz günde adet görmezseniz, doktorunuza danışınız. Eğer iki veya daha çok hap almayı unuttuysanız ve adet döneminiz geçtiyse hamile kalmış olabilirsiniz. İlaçlarınızı kesiniz ve gebe olmadığınızdan emin oluncaya kadar başka bir doğum kontrol yöntemi uygulayınız.

Çocuk sahibi olduktan sonra ne zaman doğum kontrol haplarına başlayabilirim?

Eğer bebeğinizi emziriyorsanız, emzirmeniz düzene girene kadar doğum kontrol hapları kullanmamalısınız. Bu doğumdan sonra ortalama 4 – 6 hafta alır. Daha sonra düşük dozlu bir hap veya sadece progesteron içeren hapları kullanmak mümkündür. Doktorunuzla haplara ne zaman başlayabileceğinizi konuşun. Emzirme kesin bir korunma yöntemi değildir, bu nedenle doğum kontrol haplarına başlayıncaya kadar başka bir doğum kontrol yöntemi uygulanmalıdır. Bu dönemde kondom veya spermisidler kullanılabilir.

Faydaları nedir?

En önemli faydası etkili bir doğum kontrol yöntemi olması ve cinsel hayatınızı kesintiye uğratmamasıdır. Doğum kontrol hapları; rahim ve yumurtalık kanseri, yumurtalık kistleri, romatoit artrit ve dış (tubal) gebelik risklerini azaltır. Aynı zamanda adetleriniz düzenli, daha hafif ve ağrısız geçer. Genellikle, doğum kontrol haplarına başlamadan önce jinekolojik bir problemi olmayan kadınlar, kullanım süresine bağlı olmaksızın hapları bıraktıktan sonra gebe kalmakta bir zorluk yaşamamaktadırlar. Haplara bağlı özel bir problem yaşanmadığı sürece, haplara ara vermenin bir avantajı yoktur. Gebe kalmaya karar verdiğiniz zaman, hapları bıraktıktan sonra en az iki adet dönemi geçmesine kadar beklemeniz önerilmektedir.

Dezavantajları nedir?

Doğum kontrol hapları kullanmanın bir dezavantajı, her gün alınmalarının gerekliliğidir. Doğum kontrol hapları kullanırken şu problemlerle karşılaşabilirsiniz:

• Başladıktan sonra ilk birkaç ay düzensiz kanamalar
• Bulantı-kusma
• Kilo alımı
• Göğüslerde şişlik
• İştah artması
• Depresyon
• Baş ağrısı
• Adet miktarının azalması veya olmaması
• Kan basıncında artış
• Uyuşukluk

Doğum kontrol hapı kullanıp sigara içen kadınların, özellikle 35 yaş üzerinde, kalp hastalığı ve kan pıhtılaşması gibi ciddi problem riskleri artmıştır. Kalp hastalığı kalp krizine neden olabilir. Kan pıhtılaşması, bacak ağrısı, şişlik veya göğüs ağrısına neden olabilir. Hapları almaya başladıktan 3 ay sonra kan basıncınızı kontrol ettiriniz. Eğer doğum kontrol hapları kullanıyorsanız, sigara içmemelisiniz. Doğum kontrol hapları, AIDS gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz. AIDS’den korunmanın tek güvenli yolu lateks kondomlardır.

Ne zaman doktoru aramalıyım?

• Bacak ağrısı veya şişlik
• Görme kaybı veya çift görme
• Düzensiz kanamalar
• Olağandan daha fazla baş ağrısı

Bu durumlarda doktorunuzu aramalısınız.

Rahim içi Araç (RIA)

Spiral veya halka olarak da isimlendirilen Rahim İçi Araç (RIA), uzman hekim tarafından doğum kontrol amacıyla rahim içine yerleştirilen bir alettir. Rahim içinde 1 – 5 yıl kalabilir. Genellikle ucunda ip bulunan plastik veya metalden yapılmıştır. Bazı RIA’lar bakır veya progesteron hormonu içerir. RIA; üreme organlarının fiziksel çevresini değiştirerek gebeliği engeller. Bu değişiklikler yumurtanın döllenmesini veya rahim içine yerleşip gelişmesini engeller. Pelvik enfeksiyonlarla olan ilişkisi nedeniyle, RIA kullanımında tartışmalar olmuştur. Eğer yoğun adet kanaması yaşamışsanız, üreme organlarından herhangi birine ait (yumurtalık, rahim, tüpler) bir enfeksiyon veya dış gebelik öykünüz varsa doktorunuzla RIA kullanma riskleri konuşmalısınız.

Nasıl Kullanılır?

Uzman hekim tarafından rahim içine yerleştirilir. Genellikle gebelik ihtimalinin çok az olduğu, rahim ağzının hafifçe açıldığı dönem olduğu için adet döneminde takılır. Takılması birkaç dakika alır. Takıldığı zaman kramp tarzında ağrı hissedebilirsiniz. Takma sırasında hissedebileceğiniz rahatsızlığı engellemek için lokal anestezi uygulanabilir. RIA takıldıktan sonra birkaç ay sonra, RIA’nın rahim içinde olduğundan emin olmak için, ipini sık sık kontrol ediniz. Aynı zamanda her adet döneminden sonra da ipini kontrol ediniz. Bunu parmağınızı vajen içine sokarak, serviks yakınında ipi hissederek yapabilirsiniz. İpi hissettiğiniz sürece RIA normal pozisyonundadır ve gebe kalma ihtimaliniz çok azdır. Eğer sert plastiği hissederseniz, RIA doğru yerinde değildir. Değiştirmek için hekiminize başvurmalısınız. İlk birkaç ay içinde RIA siz fark etmeden çıkmış olabilir. Bu nedenle ilk aylarda her ilişki öncesi RIA’yı kontrol ediniz veya emin olmak için geri çekilme yöntemini kullanınız. RIA, 1 – 5 yıl kullanılabilir. Genellikle progesteron içeren RIA’lar 1 yıl sonra değiştirilir. Bakır içeren RIA’lar 5 yıl kullanılabilir.

Faydaları Nedir?

• Yüzde 97 oranında etkili gebelikten korunma yöntemidir
• İlişkiyi kesintiye uğratmaz
• Tipine bağlı olarak 1 – 5 yılda bir değiştirilir

Riskleri Nedir?

RIA kullanırken bazı problemlerle karşılaşılabilir; bunlardan bazıları ciddi olabilir. En sık görülen aşağıdaki problemlerden ilk ikisidir:

• Genellikle birkaç ay adet miktarında ve kramplarda artma
• Adet dönemleri arasında lekelenme tarzında kanama
• Pelvik enfeksiyon (PID) riskinde artma, infertiliteye neden olabilir
• Fark etmeden RIA’nın düşmesi beklenmedik gebeliğe neden olabilir
• RIA rahim duvarına gömülebilir
• Rahmin delinmesi, iç organlara zarar verebilir, iç kanama yapabilir
• RIA kullanırken gebelik oluşursa dış gebelik (tubal) ve düşük riskinde artma

Ne zaman doktorumu aramalıyım?

• İpi hissedemezseniz
• Kötü kokulu vajinal akıntı
• Özellikle ilişki sırasında ciddi, beklenmedik karın ağrısı
• Nedeni belli olmayan ateş
• RIA varken gebelik oluşabilir
• Çıkarılmasını isteyebilirsiniz. Bu gibi durumlarda doktorunuzu aramalısınız

Diyafram

Vajinal diyafram, bir halka üzerine geçirilmiş yumuşak bir kauçuktur. Kadınlar için doğum kontrol amaçlı bariyer yöntemdir. Cinsel ilişki öncesi, bir miktar spermisid ile birlikte vajene yerleştirilir. Diyafram, serviksi kep gibi örter. (Serviks rahmin giriş kısmıdır.) Diyafram spermisidi serviks üzerinde tutar, böylece spermleri öldürüp, gebeliği engeller. Diyaframlar değişik tip ve büyüklüktedir. Hangi diyaframın size uygun olduğu doktorunuz tarafından belirlenir.

Nasıl Kullanılır?

Cinsel ilişkiden 3 saat öncesine kadar diyafram vajene yerleştirilebilir. Her kullanım öncesi, diyafram ışığa tutularak delik, yırtık veya zayıflamış yeri olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yerleştirmeden önce içine ve kenarlarına spermisit içeren jel sürülmelidir. Takma pozisyonunuzu kendi tercihinize göre belirleyebilirsiniz. Kibarca vajen dudaklarını aralayın. Diyaframı ikiye katlayın, kubbe kısmı aşağı gelecek şekilde yerleştirin. (Zorluk çekerseniz plastik yerleştirici kullanabilirsiniz.) Halkanın arka kısmı serviksin arkasına, ön kısmı pubis kemiğinin üst kenarına gelecek şekilde diyaframın pozisyonu ayarlanır. Diyaframın serviksi tamamen örttüğü kontrol edilmelidir. Bunu işaret parmağınızı kubbenin üzerine bastırıp altında serviksi hissederek veya çepeçevre halkayı parmağınızla takip ederek yapabilirsiniz. Cinsel ilişkiden sonra 6 – 8 saat içinde diyafram çıkarılmamalıdır. Bu sayede spermisidin tüm spermleri öldürmesi sağlanır. Eğer 6 saat içinde ilişkiye girecekseniz diyaframı çıkarmayın. Plastik aplikatörü kullanarak vajene bir miktar daha spermisid sıkın. İşaret parmağınızla halka kısmından tutarak diyaframı çıkarabilirsiniz. Her kullanımdan sonra yıkayın kurulayın ve kuru olarak saklayın. Takmadan ve çıkarmadan hemen önce idrar boşaltılması, enfeksiyon riskinin azaltılması açısından önemlidir. Her 1 – 2 yılda bir diyafram değişilmelidir.

Faydaları Nedir?

• Düzgün kullanılırsa en güvenli (yüzde 90 – yüzde 98) bariyer doğum kontrol yöntemlerindendir
• Cinsel yolla geçen hastalıkların bulaşma riskini azaltır. Erkek partnerin lateks kondom kullanması AIDS riskini daha fazla azaltır
• Tekrar kullanılabilir ve nispeten ucuzdur
• Küçüktür ve kolay taşınır

Dezavantajları nelerdir?

• Uzman bir hekim tarafından reçete edilmelidir
• Düzgün kullanılmazsa rahatsızlık ve idrar yolu enfeksiyonu yapabilir
• Bazı durumlarda kauçuk veya spermisid allerjisi, kaşıntı, yanma ve kızarıklık yapabilir
• Gebelik, düşük, pelvik cerrahi veya aşırı kilo alıp vermelerde uzman hekim tarafından tekrar muayene edilip, diyaframın değiştirilmesi gerekebilir. Diyaframın büyüklüğü değiştirilip uygun boy seçilmesi gerekebilir
• Bazı kadınlar vücut yapılarındaki değişikliğe bağlı olarak diyafram kullanamayabilirler. (Örneğin doğum yapanlar)
• Nadiren de ola rahatsızlık verebilir

Spermisidler

Doğum kontrol yöntemi için kullanılan, spermleri öldüren kimyasal maddelerdir. Köpük, jel, krem formları vardır. Cinsel ilişki öncesi vajene yerleştirilir. Spermler, rahime ulaşmadan spermisidlerce öldürülür. Çok güvenilir bir yöntem değildir. Diyafram ve kondomla kombine kullanılırsa gebelik olasılığı iyice azalır.

Nasıl kullanılır?

Cinsel ilişkide yaklaşık 30 dakika önce spermisid vajene yerleştirilir. Aplikatörle uygulanarak mümkün olduğunca vajinanın derinine yerleştirilmelidir. Rahim ağzını kaplaması gerekir. İlişkiden sonra vajenin 6 – 8 saat yıkanmaması gerekir.

Yararları nelerdir?

• Bariyer yöntemlerinden biri ile kombine kullanılırsa yüzde 90 – 97 oranında gebeliği önler
• Kullanımdan önce doktor muayenesi ve reçete gerektirmez
• Pahalı değildirler
• Vajinanın kayganlaşmasına yardım ederler

Dezavantajları nelerdir?

• Tek başına kullanıldıklarında yüzde 75 – 80 oranında gebeliği önlerler
• Spermler üzerine öldürücü etkisi geçicidir. Yerleştirdikten sonra 30 dakikadan sonra etkinlikleri azalır
• Nadiren alerjik reaksiyona neden olabilirler

Depo-Provera

Gebeliği önlemek için kullanılan enjeksiyon şeklinde bir uygulamadır. Birçok ülkede milyonlarca kadın tarafından kullanılan bir doğum kontrol yöntemidir. Depo-Provera, sentetik progesteron hormonudur (progesteron aynı zamanda doğum kontrol haplarında da kullanılan bir hormondur). Depo-Provera enjeksiyonundan sonra yüksek progesteron düzeyi yumurtalıklarınızdan yumurta salınmasını 3 ay engeller. Depo-Provera kullananlarda gebelik oranı yüzde 1′den azdır.

Nasıl Kullanılır?

Her 3 ayda bir enjeksiyon şeklinde uygulanır. Üst koldan veya kalçadan kas içine uygulanır.

Doğum sonrası ilk enjeksiyon zamanı, emzirip emzirmediğinize bağlıdır. Eğer emziriyorsanız, doğum sonrası 6 hafta beklemeniz gerekir. Emzirmiyorsanız doğum sonrası 5 gün içinde ilk enjeksiyonu yaptırmanız gerekir.

Faydaları nedir?

• En güvenilir doğum kontrol yöntemlerindendir
• Enjeksiyondan 24 saat sonra gebeliğe karşı korumaya başlar
• Cinsel ilişkiyi engellemez. İçilecek hap, takılacak alet yoktur
• Depo-Provera’yı kullanırken zamanla adetiniz kesileceği için anemi (kansızlık) görülmez.
• Depo-Provera östrojen içermez. Haplardaki östrojenden dolayı doğum kontrol hapları kullanamayan kardiyovasküler riski olan kadınlarda kullanılabilir

Riskleri ve Dezavantajları Nelerdir?

İlk olarak; vücudunuzda artmış olan östrojen düzeyi, düzensiz veya lekelenme tarzında adet kanamaları görülebilir. Zamanla enjeksiyonlar devam ettikçe, adet kanaması olmaz. Enjeksiyonlara son verildikten sonra adetleriniz normal düzenine döner. Bebek yapmaya karar verdiğinizde gebe kalmanız son enjeksiyondan sonra bir yılı bulabilir. Bu nedenle en az 1 yıl çocuk sahibi olmayı düşünmüyorsanız Depo-Provera’yı düşünmelisiniz.

Depo-Provera’yı kullanan birçok kadında hiçbir problem olmamıştır. Fakat bazı kadınlarda şu yan etkiler görülmüştür:

• Kilo alımı
• Baş ağrısı
• Sinirlilik
• Karın veya sırt ağrısı
• Memelerde ağrı
• Güçlüksüz ve halsizlik
• Uyuşukluk
• Sivilce
• Cinsel istek azalması
• Depresyon
• Bulantı
• Uykusuzluk

Depo-Provera ile ilgili diğer dikkat edilmesi gerekenler:

Depo-Provera, AIDS gibi, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz. Bunlar için en güvenli yöntem lateks kondomlardır

Depo-Provera gebelikte kesinlikle kullanılmamalıdır. Gebe olduğunuzu fark ederseniz, hemen doktorunuza başvurmalısınız

Eğer diyabetli iseniz ve Depo-Provera kullanıyorsanız, kan şekerinizin yakından takip edilmesi gerekir

Eğer depresyon hikayeniz var ve Depo-Provera kullanıyorsanız, depresyon bulguları takip edilmeli ve bulgular görülürse enjeksiyon kesilmelidir

Çok uzun süre Depo-Provera kullanımı osteoporoza (kemiklerin zayıflamasına) neden olabilir. Bu konuda dikkatli olunmalıdır

Ne Zaman Doktoru Aramalıyım?

Allerjik reaksiyon görülürse (nefes almada güçlük, kaşıntı, ciltte döküntü veya kızarıklık), enjeksiyon sonrası gebe olduğunuzu fark ederseniz veya enjeksiyondan sonra 3 ay içinde gebe kalırsanız, devam eden veya gittikçe kötüleşen yan etkiler, başka bir doğum kontrol yöntemine geçmek isterseniz, doktorunuzu aramalısınız.

Norplant

Norplant, hormon içeren ve gebeliği önleyen bir doğum kontrol yöntemidir. Küçük, ince ve fleksibl kapsül seti sentetik progesteron hormonu ile doludur. Bunlar bayanın kolunda cilt altına yerleştirilir ve buradan kan dolaşımına sürekli hormon salınımı sağlanır. Bu uygulama ile 5 yıl süreyle gebelik önlenebilmektedir. Uygulamadan yaklaşık 24 saat sonra kanda progesteron düzeyi gebeliği önleyecek düzeye ulaşır. Norplant, adetin ilk 5 günü içinde uygulanır. Rahimin iç zarının incelmesine neden olarak embriyonun rahim içine yerleşmesini önlediği gibi, vajinal salgının kalınlaşmasını sağlayarak spermlerin rahim içine ulaşmasını güçleştirir.

Nasıl uygulanır?

Kolun üst kısmına lokal anestetik uygulandıktan sonra ufak bir kesi yapılarak, 6 adet norplant kapsülü kesiden cilt altına yerleştirilir. Bu işlem yaklaşık 10 – 15 dakika sürer. Genellikle kesi yerine dikiş atmak gerekmez. Kesi yeri iyileşinceye kadar temiz ve kapalı tutun. Kesi yerinde, hafif bir sızı olabilir. Çok nadiren yara enfeksiyonu gelişebilir. Şişlik ve kızarıklık fark ederseniz bu enfeksiyon lehine olabilir ve mutlaka doktorunuza bildirmelisiniz. Enfeksiyon tedavi edilemezse kapsüllerin çıkarılması gerekebilir. Beş yılın sonunda kapsüllerin içinde bulunan hormon tükenir ve koruma etkisi ortadan kalkar. Eski kapsüllerin çıkarıldığı aynı gün yeni set takılabilir. 3 yıldan önce gebelik düşünüyorsanız, bu yöntemi tercih etmemelisiniz.

Yararları nelerdir?

• Gebeliği 5 yıl süre ile önler. Kapsüller çıkarıldıktan 24 saat sonra gebe kalma yeteneğiniz geriye döner
• Kapsüller uygulandıktan sonra ağrıya neden olmaz ve dışardan fark edilmez
• Progesteron, düşük düzeyde kana karıştığından ve östrojen içermediğinden doğum kontrol haplarına göre daha güvenilirdir
• Kullanım sırasında gebe kalma olasılığınız yüzde 1′den azdır.
• Maliyet, 5 yıl doğum kontrol hapı kullanımına göre çok daha azdır. Eğer, sara hastalığınız nedeniyle fenitoin, karbamezapin gibi ilaçlar kullanıyorsanız bunlar progesteronun düzeyini azaltarak norplantın etkisini azaltır.

Dezavantajları nelerdir?

Progesteron düzeyinin artmasına bağlı bazı yakınmalarınız olabilir:

• Düzensiz adet kanamaları
• Adetler arasında lekelenme tarzı kanamalar
• Adet süresinde uzama
• Hiç adet görememe

Ayrıca artmış progesteron düzeyi aşağıdaki yakınmalara neden olabilir:

• Baş ağrısı
• Bulantı
• Baş dönmesi
• Sivilce artışı
• Kilo artışı
• Göğüslerde hassasiyet ve akıntı
• Ruhsal değişiklikler

Aşağıdaki durumlarda norplant kullanımı sizin için uygun değildir:

• Gebe iseniz veya gebe olduğunuzu düşünüyorsanız
• Emziriyorsanız ve bebeğiniz 6 haftadan daha küçükse
• Nedeni saptanmamış vajinal kanamanız varsa
• Meme kanseri veya karaciğer hastalığınız varsa

Ne olursa doktorumu aramalıyım?

• Karın ağrısı yakınmanız varsa
• Ped kullanmanızı gerektirecek düzeyde vajinal kanamanız varsa
• Kapsülün uygulandığı yerde şişlik, kızarıklık varsa
• Kapsül takıldığı yerden çıktıysa

Doğal Aile Planlaması

Doğal aile planlaması, herhangi bir ilaç veya alet kullanmadan uygulanan doğum kontrol yöntemidir. Gebeliği önlemek için, adet döneminin fertil günlerinde (yumurtlama dönemi) cinsel ilişkiye girilmez. Adet zamanları dikkatli bir şekilde kaydedilmelidir, bu şekilde cinsel ilişki için güvenli ve güvenli olmayan günler hesaplanabilir. Her iki eş de bu konuda dikkatli olmalı, özen göstermelidir.

Doğal aile planlaması yöntemleri nelerdir?

Takvim metodu, en uzun ve en kısa adet dönemleri düşünülerek, matematiksel olarak yumurtlama dönemlerinin hesaplanmasıdır. Güvenli bir metot olmadığı için artık önerilmemektedir.

En güvenilebilir yöntem mukotermal yöntemdir. Isı ve servikal mukus metodlarının birlikte kullanılmasıdır. Eğer bunu doğum kontrol yöntemi olarak kullanmaya karar verirseniz, servikal mukusu gözlemeli ve günlük sabah derecenizi ölçmelisiniz. Bu bilgiler yumurtlama gününün tespiti için kullanılır. Gebe kalmak istemiyorsanız bu günlerde ilişkiye girmemeniz gerekir. Bu metodu kullanırken her ay 8-11 gün ilişkiden uzak olduğunuzu görürsünüz.

Bir kadın için gebe kalabilme dönemi ne zamandır?

Bir adet dönemi ortalama 28 gündür. Normalde her adet döneminde yumurtalıkların birinde yumurtlama olur. Yumurta, fallop tüpleri boyunca rahime ilerler. Eğer yumurta döllenemezse vücut tarafından emilir veya adet kanaması ile dışarı atılır. Yumurta, yumurtalıktan atıldıktan ve fallop tüplerinin dış 1/3′ü boyunca ilerlediği sürece sperm tarafından döllenebilir. Bu dönem gebe kalabilme dönemidir. Mukotermal doğum kontrol yönteminde bu dönem hesaplanarak cinsel ilişkiden uzak durulur.

Vücut ısımı nasıl takip ederim?

Her sabah vücut ısısı hiçbir fiziksel aktivite yapmadan, bir şey yiyip içmeden ölçülmelidir. En uygun zaman yataktan kalkmadan hemen önceki zamandır. Küçük değişiklikleri tespit edebilecek termometre kullanmalısınız. Vücut ısınız yumurtlamadan hemen sonra 0,5-1° C derece artar. Göreceğiniz adet dönemine kadar yüksek kalır. Günlük ölçülerinizi takvim üzerine kaydedin.

Servikal mukus nasıl değişir?

Servikal (rahim ağzı) mukusun görünüm ve kıvamını kontrol etmelisiniz. Mukus ince, elastik, temiz, su gibiyse (yumurta akı gibi) yumurtlama 4 gün içinde olacaktır. (Bunlar ıslak günlerdir). Mukusun kuru, daha kalın ve miktar olarak azalmasından 4 gün sonrasına kadar cinsel ilişkiden uzak durmak gerekir.

Mukotermal metot nasıl kullanılır?

Vücut ısısının takibi ve servikal mukusun gözlenmesi yumurtlama döneminin tespitinde yardımcı olur. Bu sayede her ay gebe kalabilme dönemlerinizi tespit edebilirsiniz. Kural olarak, adetin ilk gününden ıslak mukusu ilk görene kadar ilişkide bulunabilirsiniz. Kalın mukusun görülmesinden 4 gün sonrasına kadar veya vücut ısısının yükselmesinden 3 gün sonrasına kadar ilişkiye girmemelisiniz.

Bir spermin ortalama yaşam süresi 3 gündür. Bu nedenle ıslak mukusu gördüğünüz andan itibaren ilişkiden uzak durmalısınız. Bu demektir ki sperm 3 gün vücudunuzda yaşayıp gebelik oluşturabilir.

Unutmayın ki hastalık, bazı ilaçlar, alkol vücut ısınızı artırabilir. Aynı zamanda semeni ıslak mukusla karıştırabilirsiniz.

Bu metodun etkinliğini arttırmak için, vücut ısısının artışından 3 gün sonrasına kadar ilişkiden uzak durulmalı veya başka bir metot kullanılmalıdır.

Adet düzeni kadından kadına ve aydan aya değişir. Doğal aile planlaması yöntemini tek doğum kontrol yöntemi olarak kullanmak istiyorsanız, 3-6 ay vücut ısısı ve mukusu takip edip anlamalısınız. Eğer adetleriniz çok düzensizse bu yöntemi kullanmayınız.

Faydaları nedir?

• Herhangi bir ilaç veya araç kullanılmadan doğum kontrolünü sağlar
• Bariyer yöntemlerin rahatsızlığı yoktur
• Doğum kontrol hapları ve RIA’ya bağlı sağlık riskleri yoktur
• Ücretsizdir

Dezavantajları nelerdir?

• Yüzde 20 – 30 gebe kalma riski (her 10 kadından 2 – 3 ü 1 yıl sonunda gebe kalır)
• İlk 3 – 6 aylık gözlem döneminde ilişkiye girmeme
• Her ay 2 hafta ilişkiye girmeme
• Adet düzensizliği olanlar için uygun değildir
• Gebe kalma dönemlerinde kendini kontrol etmede zorluk
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan (AIDS v.b) koruma sağlamaz

Endoskopi ile Tüplerin Bağlanması

Uzman hekim tarafından kadınların fallop tüplerinin (yumurtayı rahme ulaştıran organlar) tıkanması amacıyla laparoskopi ile tüplerin bağlanmasıdır. Doktor fallop tüplerini görmek için laparoskop (ışıklı ince tüp) kullanır. Tüpleri kesmek için kesici bir alet içeren başka ince bir tüp daha kullanır.

Ne zaman kullanılır?

Gelecekte oluşabilecek gebeliklerden korunmak amacıyla tüplerin tıkanmasına karar verdiğinizde bu operasyon uygulanabilir. Bu operasyon bir hastalığı veya normal olmayan bir durumu düzeltmek amaçlı değildir. Sadece sizin isteğiniz üzerine yapılır. Gebeliği önlemede yüzde 100 başarılı olmayabilir. Gelecekte gebe kalmaya karar verdiğinizde geri dönüşü zor bir operasyondur.

Endoskopiye nasıl hazırlanırım?

Operasyon öncesi doktorunuz gebelik testi yaptırabilir

Operasyon sonrası bakım ve iyileşme dönemi için planınızı yapın. İstirahat edeceğiniz zamanı ayırın ve günlük işlerinizde yardımcı olacak bir insan bulun

Doktorunuzun talimatlarına uyun. Genel anestezi alacak iseniz, operasyondan bir gün önce hafif, çorba veya salata gibi, yiyecekler yiyin. Gece yarısından sonra bir şey yiyip içmeyin

Operasyon süresince ne olur?

Size genel anestezi verilir. Böylece kaslarınız gevşer, derin bir uykuda gibi olursunuz ve buda ağrı hisstmenizi engeller.

Karbon dioksit gazı ile karnınız şişirilir. Bu gaz karnınızı balon gibi şişirir ve doktorun iç organlarınızı görmesini sağlar. Göbek deliğinizin hemen altından küçük bir kesi yapılır ve buradan laparoskop karın içine sokulur. Karnın alt kısmından başka bir küçük kesiden diğer alet yerleştirilir. Fallop tüplerini görmek için laparoskop kılavuz görevi görür. Doktor bir klips veya elastik bant ile tüpleri tıkayıp, yumurtaların geçişini önler. Daha sonra aletler çıkarılır ve kesi yerleri dikilerek kapatılır.

Operasyondan sonra ne olur?

Operasyon sonrası 1-2 saat hastanede kalabilirsiniz. Anestezi etkisi bir süre uykunuz var hissi verir. Birkaç gün sırt ağrısı, karında gaz hissedebilirsiniz, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik olabilir. İdrar yapamayabilirsiniz, birkaç gün mesane sondası takmak gerekebilir. Ağır kaldırmak gibi ağır aktivitelerden kaçınmanız gerekir. Ne yapmanız ve ne zaman kontrole gelmeniz gerektiğini doktorunuza sormalısınız.

Bu operasyonun faydaları nedir?

Daha uzun hastanede kalmayı gerektiren ve iyileşme dönemi daha uzun olan abdominal cerrahiye gerek kalmadan tüpler kapanır. Daha önce kullandığınız doğum kontrol yöntemlerinden iyi olabilir.

Bu İşleme Bağlı Riskler Nedir?

• Anesteziye bağlı riskleri doktorunuzla tartışın
• Bu operasyondan sonra kadınların yüzde 1 den azı hala gebe kalmaktadır
• Gebe kalırsanız dış gebelik riski artar, buda ameliyat gerektirir
• İç organlar, bağırsaklar, kan damarları hasar görebilir. Onarım amacıyla abdominal operasyona geçilebilir
• Enfeksiyon gelişebilir
• Kan pıhtısı gidip akciğer, pelvis ya da bacak arterlerini tıkayabilir. Çok nadir kalp ve beyin arterlerini tıkayarak kalp krizi veya felç geçirmeye neden olabilir
• Enfeksiyon veya kanama olabilir
• İşlemden sonra ağrı hissedebilirsiniz

Ne zaman doktoru aramalıyım?

• Ateş
• Halsizlik ve uyuşukluk
• Bulantı ve kusma
• Ani gelişen nefes almada zorluk
• Gittikçe artan karın ağrısı ve şişlik. Bu durumlarda hiç vakit kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız

Vazektomi

Erkeğe, doktor tarafından uygulanan bir operasyondur. Testisten spermleri penise getiren vaz deferans denilen kanallar bilateral olarak kesilir. Operasyondan birkaç ay sonra menide sperm bulunmaz. Erkeğin cinsel fonksiyonları üzerine olumsuz etkisi yoktur. Sadece spermler testislerden semen içinde gelemez ve gebelik oluşmaz.

Ne durumlarda yapılır?

Doğum kontrolünü sağlayan en güvenilir yöntemlerden biridir. Eğer erkek bunun yapılmasını isterse yapılır ve sterilizasyon kalıcı olduğu unutulmamalıdır.

Operasyon sırasında neler olacak?

Vazektomi ayaktan muayenehanede yapılabilecek ufak bir operasyondur. 15 – 20 dakikadan uzun sürmez.

Ameliyat sahasına lokal anestetik uygulandıktan sonra testislerin içinde bulunduğu skrotum üzerine kesi yapılarak vaz deferenslere ulaşılır. Bu kanalcıklar kesilerek iki uç ayrılır. Skrotum üzerindeki kesi kapatılır.

Operasyondan sonra ne olacak?

Operasyondan hemen sonra evinize dönebilirsiniz. 3 – 4 gün hafif ağrı yakınmanız ve kesi yerinden kanama, akıntı olabilir. Kesi çevresinde morluk oluşabilir.

Doktorunuz size aşağıdakileri yapmanızı önerebilir:

• Operasyondan sonraki ilk iki saat kesi yerine buz uygulayın
• 2 – 3 gün evde istirahat edin
• 1 hafta süre ile ağır kaldırmayın
• 4 – 6 hafta skrotumu destekleyen sıkı iç çamaşırı giyinin
• Ağrı için parasetamol türevi ağrı kesiciler alabilirsiniz

Birkaç gün içinde iş hayatınıza geri dönebilirsiniz. Bin hafta içinde seks hayatınıza geri dönebilirsiniz, birkaç ay menide sperm bulunabileceğinden başka bir yöntemle gebelikten korunmalısınız.

Yararları nelerdir?

Doğum kontrolünü sağlayan çok güvenilir bir yöntemdir

İlaç kullanımı veya araç uygulanmasını gerektirmez

Prosedürle ilgili riskler nelerdir?

• Lokal anestetik yeterli uyuşmayı sağlayamayabilir. Bazen allerjik reaksiyon olabilir.
• Testislerin çevresinde ödem olabilir.
• Skrotum içine kanama olabilir.
• Ameliyattan yıllar sonra menide sperm çıkabilir ve gebelik oluşabilir.
• Enfeksiyon ve kanama riski mevcuttur.

Ne olursa doktorumu aramalıyım?

• Ateşiniz olursa
• İdrar yapma güçlüğünüz varsa
• Testislerinizde aşırı şişme varsa